Ο χαμηλός βαθμός διείσδυσης συστημάτων πληροφορικής στις ελληνικές επιχειρήσεις και η μείωση των επενδύσεων και δαπανών σε τεχνολογία εν μέσω οικονομικής κρίσης χαρακτηρίζουν βραχυπρόθεσμα την αγορά.

Η αγορά της πληροφορικής και συγκεκριμένα ο τομέας της ανάπτυξης λογισμικού αποτελεί το αντικείμενο ανάλυσης σε πρόσφατη μελέτη της Hellastat Α.Ε. Ο κλάδος είναι άμεσα συσχετισμένος με την εξέλιξη της τεχνολογίας και συνεπώς χαρακτηρίζεται από διαρκείς αλλαγές. Η εγχώρια αγορά ανάπτυξης λογισμικού χαρακτηρίζεται από ανοδικές τάσεις αποτελώντας το δυναμικότερο τμήμα του ευρύτερου κλάδου της πληροφορικής, ιδιαίτερα κατά την τελευταία τετραετία.

Οι ελληνικές εταιρείες δραστηριοποιούνται κατά βάση στην ανάπτυξη λογισμικού χρησιμοποιώντας πλατφόρμες μεγάλων ξένων εταιρειών παραγωγής λογισμικού, όπως Oracle, Microsoft, IBM κ.ά.

Η ζήτηση για τα συγκεκριμένα προϊόντα σχετίζεται με τις επενδύσεις σε τεχνολογία που είναι διατεθειμένες οι εταιρείες να πραγματοποιήσουν. Συνεπώς, οι αποφάσεις των στελεχών για τις σχετικές δαπάνες λαμβάνονται συναρτήσει ευρύτερων άλλων παραγόντων όπως οικονομικών (π.χ. οικονομικό περιβάλλον, επιδοτούμενα προγράμματα, φορολογικές/ νομοθετικές μεταβολές), στρατηγικών (π.χ. διείσδυση νέων τεχνολογιών, υιοθέτηση εξειδικευμένων εφαρμογών για την απλοποίηση των διαδικασιών σε ορισμένους κλάδους, μείωση του κόστους όσον αφορά στον χρόνο εργασίας κ.ά.), τεχνολογικών (π.χ. ανάγκη εκσυγχρονισμού των ελληνικών επιχειρήσεων με εισαγωγή νέων συστημάτων στην αγορά, η ασφάλεια από ιούς), τις ανάγκες συγκεκριμένων ομάδων επιχειρήσεων (π.χ. ανάπτυξη εταιρειών third party logistics, ανάγκες δημοσίου τομέα κ.ά.) και άλλους παράγοντες, όπως η χρήση πειρατικού λογισμικού κ.α.

Η ελληνική αγορά λογισμικού διακρίνεται σε τρεις κατηγορίες: (i) στα εργαλεία λογισμικού, (ii) στο λογισμικό συστημάτων και (iii) στις εφαρμογές λογισμικού. Η τελευταία κατηγορία αποτελεί το σημαντικότερο τμήμα της αγοράς αποσπώντας μερίδιο 58% επί της συνολικής αξίας λογισμικού.

Σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο Πληροφορικής (ΕΙΤΟ), η αξία της αγοράς πληροφορικής το 2008 ανήλθε στα €2,4 δισ., καταγράφοντας άνοδο κατά 5,4% έναντι του προηγούμενου έτους (2007). Το 2009 η αξία της αγοράς εκτιμάται ότι θα φτάσει τα €2,5 δισ., σημειώνοντας άνοδο ίση με 3,7% σε σχέση με το 2008.

Η εγχώρια αγορά λογισμικού αντιμετωπίζει τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης, καθώς ο ρυθμός ανάπτυξης εμφανίζεται χαμηλότερος σε σχέση με τα προηγούμενα έτη.

Η Hellastat διεξήγαγε πρωτογενή έρευνα σε πλήθος 23.154 επιχειρήσεων για τη χρήση τεχνολογίας από τις ελληνικές επιχειρήσεις, από την οποία μεταξύ άλλων προέκυψε χαμηλή διείσδυση των συστημάτων ERP που δεν ξεπερνά το 11%. Το πόρισμα αυτό, αφενός οδηγεί στο συμπέρασμα ότι υφίστανται σημαντικά περιθώρια ανάπτυξης στο μέλλον, αφετέρου αποτελεί λογικό επακόλουθο του μικρού μεγέθους (οικονομικού, δραστηριότητας και απασχόλησης) των ελληνικών επιχειρήσεων. Αυτός είναι άλλωστε και ο λόγος δραστηριοποίησης εκατοντάδων μικρών επιχειρήσεων πληροφορικής οι οποίες απευθύνονται σε μικρές επιχειρήσεις και επαγγελματίες.

Προβλήματα - Προοπτικές

Σύμφωνα με εκπρόσωπους των επιχειρήσεων του κλάδου με τους οποίους συνεργάστηκε η Hellastat για την εκπόνηση της μελέτης, η βραδεία και με χρονική υστέρηση προώθηση των νέων τεχνολογιών, η σημαντική εξάρτηση από τον δημόσιο τομέα και οι καθυστερήσεις σε πληρωμές, η έλλειψη νέων επενδύσεων από τις επιχειρήσεις λόγω της δυσμενούς οικονομικής κατάστασης διεθνώς, οι γραφειοκρατικές καθυστερήσεις κατά την απορρόφηση των πόρων του επερχόμενου Δ΄ ΚΠΣ, το μικρό μέγεθος των ελληνικών επιχειρήσεων-πελατών είναι τα σημαντικότερα ζητήματα που τους απασχολούν.

Όσον αφορά στις προοπτικές του κλάδου, στη μελέτη της Hellastat αναφέρεται ότι η αύξηση των κρατικών δαπανών για την υλοποίηση της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης και η μεγαλύτερη διείσδυση των ψηφιακών τεχνολογιών στο Δημόσιο Τομέα, τα νέα επιχειρησιακά προγράμματα ενίσχυσης, η συνεχής τεχνολογική σύγκλιση τηλεπικοινωνιών και πληροφορικής αναμένεται ότι θα δώσουν σημαντική ώθηση στον κλάδο.

Τέλος, σημειώνεται ότι η διάδοση της ευρυζωνικότητας και οι δυνατότητες εισαγωγής νέων υπηρεσιών, καθώς και η ανάπτυξη on-line αγορών και e-procurement συμβάλλουν στην αύξηση της ζήτησης για νέα προϊόντα λογισμικού.

Χρηματοοικονομική ανάλυση του κλάδου

Στη μελέτη της Hellastat αναλύονται οι οικονομικές καταστάσεις 375 επιχειρήσεων του κλάδου Πληροφορικής. Τα βασικά συμπεράσματα της μελέτης συνοψίζονται στα εξής: 

• Ο αθροιστικός Κύκλος Εργασιών το 2008 παρουσίασε αύξηση κατά 14% σε σχέση με την προηγούμενη χρήση, και διαμορφώθηκε σε €977,3 εκατ. Η ανάπτυξη της αγοράς την διετία 08/07 τροφοδοτήθηκε κυρίως από τα ανώτερα τμήματα της αγοράς, η μέση ανάπτυξη των οποίων διαμορφώθηκε στο 14%-16%. Όσον αφορά τις μικρότερες κατηγορίες του κλάδου αυτές κατέγραψαν άνοδο, ωστόσο μικρότερη σε σχέση με τις προαναφερόμενες κατηγορίες (5%-7%). 
• 266 εταιρείες του δείγματος ήταν κερδοφόρες το 2008 και 57 ζημιογόνες. Εντός της χρήσης το 41,5% των εταιρειών του δείγματος βελτίωσε τα αποτελέσματά του έναντι του 2007. Τα ΚΠΦ του δείγματος αυξήθηκαν με μέσο ρυθμό 3,1%, δηλαδή με αρκετά καλύτερη επίδοση συγκριτικά με τη μέση επιχείρηση (-10,9%). 
• Τα περιθώρια κερδοφορίας επιδεινώθηκαν την περίοδο 08/07. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι ο δείκτης των μικτών αποτελεσμάτων σχηματίστηκε στο υποχώρησε στο 30,9% από 35,5% το 2007.
• Η κεφαλαιακή μόχλευση των εταιρειών παρέμεινε σχεδόν σταθερή και διατηρήθηκε στα ίδια επίπεδα με αυτά της μέσης ελληνικής επιχείρησης (1,3:1 έναντι 1,2:1).
• Η αποδοτικότητα των Ιδίων Κεφαλαίων υποχώρησε την περίοδο 08/07 από 16,9% σε 12,2%.