Τα όνειρα ζωντανεύουν στις Κυκλάδες

Στους πρόποδες του μεγαλόπρεπου βράχου Κάλαμος, στο ανατολικό άκρο, στο τέρμα του κεντρικού δρόμου, βρίσκεται το μοναστήρι της Ζωοδόχου Πηγής, κτισμένο στον περίβολο του Αρχαίου Ναού του Απόλλωνα Αιγλήτου. 
Tο Μοναστήρι της Ζωοδόχου Πηγής, αφιερωμένο στην Παναγία την Καλαμιώτισσα (γέννηση της Θεοτόκου), το οποίο πιθανότατα ιδρύθηκε το 1571 όταν έγινε Πατριαρχικό Σταυροπήγιο. Τμήματα του λιθόστρωτου της Οδού είναι ακόμα και σήμερα ορατά. Κατά μήκος της υπήρχαν βωμοί και μνημεία. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το ταφικό συγκρότημα κοντά στον ναΐσκο του Αγίου Μάμα.

Το ιερό του Απόλλωνα οριζόταν από εντυπωσιακό περίβολο, ο οποίος σώζεται σε μεγάλο ύψος και αποτελεί και τον περίβολο του χριστιανικού μοναστηριού. Στο κέντρο περίπου του τεμένους βρισκόταν ο αρχαίος ναός πάνω στα θεμέλια του οποίου κτίσθηκε αργότερα ο χριστιανικός ναός, ενώ το αρχαίο οικοδομικό υλικό χρησιμοποιήθηκε για τις διάφορες εγκαταστάσεις του μοναστηριού. Διάσπαρτα ολόγυρα είναι τα αρχιτεκτονικά μέλη, κίονες, κιονόκρανα, τρίγλυφα, καθώς και επιγραφές. Γύρω από το περίβολο υπάρχει πλήθος ερειπίων, προφανώς ποικίλων εγκαταστάσεων του ιερού. Σύμφωνα με την παράδοση εδώ υπήρχαν βωμοί και άλλων θεοτήτων, όπως της Άρτεμης, της Αφροδίτης, του Ασκληπιού και του Διός Κτησίου. Οι λόγοι καθώς και ο ακριβής χρόνος εγκατάλειψης της πόλης από τους κατοίκους της δεν μπορεί να καθορισθεί με τα υπάρχοντα στοιχεία. Ωστόσο μπορούμε να εικάσουμε ότι πιθανότατα έγινε τους πρώτους μεταχριστιανικούς χρόνους είτε λόγω κάποιας φυσικής καταστροφής (π.χ. σεισμό) είτε λόγω της ασταθούς κατάστασης που επικρατούσε στο Αιγαίο εξαιτίας των πειρατών. Δεν αποκλείεται οι κάτοικοι για λόγους ασφαλείας να μετακινήθηκαν στη θέση όπου βρίσκεται ο σύγχρονος οικισμός, σκαρφαλωμένος ψηλά πάνω από τον όρμο του Αγ. Νικολάου, μέχρι πριν λίγα χρόνια δύσκολα προσπελάσιμος από τη θάλασσα.

Από τα χρόνια της Τουρκοκρατίας ως τις μέρες μας, η Μονή λειτουργεί ως προσκύνημα με εξαιρετική απήχηση μέσα κι έξω από τα όρια της Ανάφης. Εκεί γίνεται στις 7-8 Σεπτεμβρίου το μεγάλο πανηγύρι του νησιού. Το Ιερό Μετόχιο Παναγίας Καλαμιώτισσας θα είναι ανοιχτό για τους προσκυνητές καθημερινά 11:00-13:00 το πρωί και 16:00-18:00 το απόγευμα.