Η όμορφη Σίφνος αποτελεί ένα από τα «διαμάντια» στην κορώνα του Ελληνικού Τουρισμού που ονομάζεται «Κυκλάδες». Πέραν, όμως, της φυσικής της ομορφιάς και του κοσμοπολιτισμού της, η Σίφνος διαθέτει δύο ακόμη σημαντικά χαρακτηριστικά που την αναδεικνύουν σε εθνικό, αλλά και παγκόσμιο επίπεδο.

Το πρώτο είναι η μαγειρική της τέχνη, η οποία αναδείχθηκε από τον άνθρωπο-ορόσημο της μαγειρικής στην Ελλάδα, τον Τσελεμεντέ…

Το δεύτερο - κι όχι λιγότερο διάσημο - είναι η τέχνη της αγγειοπλαστικής…μιας τέχνης που, για τη Σίφνο, αποτελεί ιδιαίτερη παράδοση και διατηρείται αναλλοίωτη μέσα στους αιώνες μέχρι τις μέρες μας.

Ως τέχνη, η αγγειοπλαστική απαντάται σε όλα τα Κυκλαδονήσια, με τα πρώτα δείγματα να χρονολογούνται από την Πρωτοκυκλαδική περίοδο (αγαλματίδια, διακοσμητικά και χρηστικά σκεύη). Σήμερα, μπορεί να βρει κανείς αγγειοπλαστεία σε αρκετά νησιά των Κυκλάδων, πουθενά όμως η τέχνη αυτή δεν διατηρείται σε τέτοιο βαθμό όπως στη Σίφνο.

Τα πλούσια αργιλώδη κοιτάσματα, τα νερά και ο δυνατός ήλιος αποτελούν τις πρώτες ύλες που, στα επιδέξια κι έμπειρα χέρια των Σιφνιών τεχνιτών, μετατρέπονται σε είδη οικιακής χρήσης, σκεύη για μαγειρική (μαστέλα, σκεπασταριές, τσικάλια), σκεύη για μεταφορά υγρών (στάμνες, κανάτες, μισόσταμνα, λαήνια) και άλλα χρηστικά αντικείμενα (φουφούδες, αρμεούς, διψέλια).

Με τον καιρό, η παραγωγή τέτοιων σκευών στη Σίφνο έγινε τόσο γνωστή που, στ’ αυτιά των υπόλοιπων Ελλήνων, το προσδιοριστικό «Σιφνιός» έγινε συνώνυμο με το «τσικαλάς» ή «κανατάς».

Η ίδια η τέχνη ελάχιστα έχει αλλάξει από το παρελθόν…Η σύγχρονη τεχνολογία ελάχιστα έχει προσφέρει στον τρόπο και τη διαδικασία που οι «τσικαλάδες» μορφώνουν τις δημιουργίες τους, καθιστώντας τη Σιφνέικη αγγειοπλαστική ως ένα από τα πλέον παραδοσιακά επαγγέλματα στην Ελλάδα. Με ένα κομμάτι πηλό, τέχνη και μεράκι οι Σιφνιοί αγγειοπλάστες διατηρούν την τέχνη των προγόνων τους και δημιουργούν αντικείμενα παραδοσιακής κομψότητας που χρησιμοποιούνται στην καθημερινή τους ζωή, όπως π.χ. το μαστέλο, στο οποίο μαγειρεύουν τα πλέον διάσημα και νόστιμα φαγητά τους.

Αρχικά τα αγγειοπλαστεία (γνωστά και ως τσικαλάδικα) ήταν εγκατεστημένα στην ενδοχώρα κοντά στον Αρτεμώνα και το Άνω Πετάλι προκειμένου να προστατευθούν από τις επιδρομές των πειρατών που κυριαρχούσαν στο Αιγαίο. Μετά την ίδρυση του Ελληνικού Κράτους, τα τσικαλάδικα άρχισαν να μεταφέρονται στους όρμους του νησιού, ιδιαίτερα δε σε αυτούς που προστάτευαν από τους ισχυρούς βόρειους ανέμους.

Πριν το 2^ο Παγκόσμιο Πόλεμο, η αγγειοπλαστική στη Σίφνο γνώρισε τη μεγαλύτερη ακμή της απασχολώντας εποχιακά, από τις αρχές της άνοιξης μέχρι το φθινόπωρο, περισσότερους από 180 τεχνίτες (και πολύ περισσότερους για τις παράλληλες βοηθητικές εργασίες) σε 90 εργαστήρια σε όλο το νησί.

Σήμερα, λειτουργούν, όλο το χρόνο, 16 αγγειοπλαστεία με 20 τροχούς στις Καμάρες, το Βαθύ, τον Πλατύ Γιαλό, το Κάτω Πετάλι, τον Αρτεμώνα και τη Χερρόνησο. Τα προϊόντα τους ταξιδεύουν στις τέσσερεις γωνιές του κόσμου, καθώς οι περισσότεροι από τους επισκέπτες της Σίφνου γίνονται φανατικοί χρήστες και συλλέκτες τους.

Το 2001, οι επαγγελματίες αγγειοπλάστες του νησιού ίδρυσαν το Σωματείο Αγγειοπλαστών Σίφνου με σκοπό να διαφυλάξουν και να αναδείξουν τη σπουδαία ιστορία του επαγγέλματος, να προβάλλουν και να εξελίξουν τις παραδοσιακές φόρμες, αλλά και να παρακολουθούν τις αλλαγές στα υλικά και τις μεθόδους που χρησιμοποιούνται. Επιπλέον, από το 2002 και μετά, το Σωματείο Αγγειοπλαστών Σίφνου διοργανώνει κάθε καλοκαίρι έκθεση, η οποία διαρκεί από τα μέσα Ιουλίου ως το τέλος Αυγούστου και συγκεντρώνει το ενδιαφέρον των επισκεπτών. Το θέμα της έκθεσης διαφοροποιείται από χρόνο σε χρόνο, ενώ συχνά υπάρχουν παράλληλες εκδηλώσεις και εκθέσεις άλλων δημιουργών από άλλες περιοχές της Ελλάδας ή και του κόσμου.

Ο επισκέπτης της Σίφνου μπορεί να επισκεφτεί τα τσικαλάδικα και να παρακολουθήσουν επί τω έργω τους φιλόξενους τεχνίτες, που θα τους μιλήσουν πρόθυμα για την τέχνη τους και τη ιστορία της. Επιπλέον, τα κεραμικά προϊόντα πωλούνται με το Σήμα του Σωματείου Αγγειοπλαστών Σίφνου, που εγγυάται πως έχουν παραχθεί στη Σίφνο.

Ευχαριστούμε θερμά το Σωματείο Αγγειοπλαστών Σίφνου και τη Δημοτική Επιχείρηση Τουριστικής Ανάπτυξης Σίφνου (Δ.Ε.Τ.Α.Σ.) για το υλικό και τις φωτογραφίες

Λεμονής Φρατζέσκος - Ζαμπέλη Μαρία

Εργαστήριο και έκθεση στον Πλατύ Γιαλό (22840 71203)

Λεμπέσης Γιάννης - Λεμπέσης Νίκος

Εργαστήριο και έκθεση στον Αρτεμώνα στην Αγ. Άννα (22840 32010)

Έκθεση επίσης στην Απολλωνία απέναντι από το ιατρείο «Κεραμικά Λεμπέσης»

Μάρκου Μαρία - Μάρκου Φλώρα

Εργαστήριο και έκθεση στο Βαθύ πάνω στην παραλία - «Το Τσουκαλούδι» (22840 71116)

Ναρλής Γιάννης

Εργαστήριο και έκθεση στο Κάτω Πετάλι (22840 33909)

Ποδότας Γιάννης

Εργαστήριο και έκθεση στις Καμάρες (22840 32349)

Έκθεση επίσης στην Απολλωνία δίπλα στην Εθνική τράπεζα (22840 31664)

Ραβιόλος Νίκος

Εργαστήριο στον Αρτεμώνα στην Αγ. Άννα (22840 33755)

Σκανδάλης Λάμπρος - Σκανδάλης Αντώνης

Εργαστήριο στο δρόμο για τη Χερρόνησο μετά τον οικισμό Τρουλλάκι (6974 420413)

Έκθεση στην Απολλωνία στο κεντρικό στενό - «Δημιουργείν» (22840 31828)

Αποστολίδης Σίμος - Αποστολίδης Γιάννης

Εργαστήριο και έκθεση στον Πλατύ Γιαλό (22840 71358)

Έκθεση επίσης στις Καμάρες - «Εν Σίφνω» (22840 33720)

Ατσόνιος Αντώνης - Ατσόνιος Γιάννης

Εργαστήριο στο Βαθύ περιοχή Τσόπου (22840 71119)

Έκθεση στο Βαθύ στη στάση του λεωφορείου - «Κεραμικά Ατσόνιος» (22840 71194)

Ατσόνιος Γιώργος

Εργαστήριο και έκθεση μεταξύ των οικισμών Διαβρούχα και Χερρονήσου

Έκθεση επίσης στην Απολλωνία στο κεντρικό στενό - «Μπαϊράμης» (6972 073594)

Δεπάστας Βασίλης

Εργαστήριο και έκθεση στην αρχή του δρόμου για τη Χερρόνησο (6972 594937)

Εξυλζές Γιώργος

Εργαστήριο και έκθεση στις Καμάρες - «Πολύτροπο» (22840 31698)

Καλογήρου Γιάννης - Καλογήρου Αντώνης

Εργαστήριο και έκθεση στις Καμάρες - «Γηράσκω αεί διδασκόμενος» (22840 34651)

Έκθεση επίσης στην Απολλωνία στην κεντρική διασταύρωση (22840 33769)

Καλογήρου Κατερίνα

Εργαστήριο και έκθεση στις Καμάρες (22840 31683)

Λεμονής Αλέξανδρος

Εργαστήριο και έκθεση στον Πλατύ Γιαλό (22840 71362)

Έκθεση επίσης στην Απολλωνία στη κεντρική διασταύρωση (22840 33702)

Μαμίδας Κωνσταντίνος

Εργαστήριο και έκθεση στις Καμάρες (22840 33738)