Τα όνειρα ζωντανεύουν στις Κυκλάδες

Μια ενιαία ισχυρή ψηφιακή οικονομία στην Ευρώπη και η ενίσχυση του ηγετικού ρόλου της Ευρώπης σε νέες τεχνολογίες και εφαρμογές αποτελούν βασικές προτεραιότητες στην χάραξη πολιτικής της Ε.Ε. Η δια γυμνού οφθαλμού συνεχώς αυξανόμενη διείσδυση των ευρυζωνικών συνδέσεων στην καθημερινή ζωή των Ευρωπαίων πολιτών αποδεικνύει την στήριξη και καταδεικνύει τη σημασία που αποδίδεται στην επιτυχία της στρατηγικής «ψηφιακής» ανάπτυξης της Ε.Ε. (σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία του ΟΟΣΑ από το Μάιο του 2009, ο αριθμός των ευρυζωνικών γραμμών συνέχισε να αυξάνεται σε όλη την Ε.Ε., κατά μέσο όρο 10,7% από τον Ιούλιο 2008 έως τον Ιούλιο 2009, παρά το ζοφερό οικονομικό περιβάλλον).

Η ανάπτυξη του ηλεκτρονικού εμπορίου αποτελεί τον πυλώνα εφαρμογής και ταυτόχρονα απαραίτητο συστατικό των εξελίξεων στο πεδίο αυτό. Πιθανόν να αποδειχθεί ο καταλύτης που θα συμβάλλει στην ταχεία ανάπτυξη και θα επισπεύσει τις ενέργειες όλων των φορέων προς την συγκεκριμένη κατεύθυνση. Επιτυχημένα παραδείγματα ηλεκτρονικού επιχειρείν μπορούν να αποτελέσουν οδηγό για μεγάλη μερίδα επιχειρήσεων - ιδιαίτερα σε περιόδους οικονομικής ύφεσης - και να προσφέρουν μια νέα διέξοδο ανάπτυξης. Η αξία της ευρωπαϊκής αγοράς ηλεκτρονικού εμπορίου για το 2006 υπολογίζεται στα 106 δις ευρώ, ενώ το διαδίκτυο είναι ο ταχύτερα αναπτυσσόμενος δίαυλος λιανικής πώλησης με το 51% των εμπόρων λιανικής πώλησης στην Ε.Ε. να πραγματοποιούν πωλήσεις στο διαδίκτυο το 2008.

Ωστόσο, το μερίδιο των καταναλωτών που πραγματοποιούν αγορές από άλλο κράτος-μέλος της Ε.Ε. είναι χαμηλό, στο 7%, ενώ μόλις το 21% των εμπόρων πραγματοποιούν διασυνοριακές πωλήσεις. Οι Έλληνες καταναλωτές βρίσκουν φθηνότερα στο διαδίκτυο, κάνοντας διασυνοριακές παραγγελίες, περίπου το 70% των προϊόντων σε σχέση με τη χαμηλότερη προσφερόμενη τιμή στην Ελλάδα, συμπεριλαμβανομένων των εξόδων αποστολής και όποιων άλλων οικονομικών επιβαρύνσεων. 

Πρόσφατη έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με το διασυνοριακό ηλεκτρονικό εμπόριο αναφέρει πως οι καταναλωτές της Ε.Ε. που προσπαθούν να πραγματοποιήσουν αγορές προϊόντων στο διαδίκτυο από άλλα κράτη μέλη αντιμετωπίζουν συχνά προβλήματα απόρριψης των παραγγελιών τους. Η Επιτροπή εκπόνησε εκτενή ανεξάρτητη δοκιμή με τη χρησιμοποίηση εικονικών πελατών (mystery shopping), στο πλαίσιο της οποίας αγοραστές σε ολόκληρη την Ε.Ε. προσπάθησαν να προβούν σε αγορές 100 δημοφιλών προϊόντων, όπως κάμερες, CD, βιβλία ή ρούχα από διασυνοριακούς προμηθευτές. Πραγματοποιήθηκαν πάνω από 11.000 δοκιμαστικές παραγγελίες.

Σύμφωνα με την έρευνα, το 60% των διασυνοριακών συναλλαγών των καταναλωτών δεν μπορούσε να ολοκληρωθεί, διότι ο έμπορος είτε δεν πραγματοποιούσε αποστολές προϊόντων στη χώρα τους, είτε δεν προσέφερε επαρκείς τρόπους διασυνοριακής πληρωμής. Τα διαφυγόντα οφέλη για τους πολίτες είναι επίσης πολύ σαφή: σε περισσότερα από τα μισά κράτη-μέλη, τουλάχιστον το 50% των προϊόντων είναι διαθέσιμα κατά 10% φθηνότερα σε δικτυακό τόπο άλλης χώρας (μαζί με τα έξοδα αποστολής). Επίσης, το 50% των προϊόντων που αναζητήθηκαν δεν βρέθηκε σε εθνικούς δικτυακούς τόπους και προσφερόταν μόνο από έμπορο άλλου κράτους-μέλους.

Εάν, πάντως, ένας καταναλωτής στην Ελλάδα επιχειρήσει να παραγγείλει ένα προϊόν από εγχώριους δικτυακούς τόπους, μπορεί να μην έχει πρόβλημα πληρωμής ή αποστολής, αλλά θα βρεθεί αντιμέτωπος για μια ακόμη φορά με τα «ψιλά γράμματα». Στο 30% περίπου των προσφορών ελληνικών δικτυακών τόπων δεν δίνονταν λεπτομέρειες για το πως διαμορφώνεται η τελική τιμή των προϊόντων, δηλαδή ποια είναι η αρχική τιμή, ποια η επιβάρυνση του ΦΠΑ και του κόστους αποστολής, με συνέπεια αφενός ο καταναλωτής να μη γνωρίζει ακριβώς τι πληρώνει και αφετέρου να αδυνατεί να κάνει σύγκριση τιμών.

Εξαιτίας των εμποδίων στο επιγραμμικό εμπόριο, το χάσμα μεταξύ τοπικού και διασυνοριακού ηλεκτρονικού εμπορίου διευρύνεται. Ενώ το μερίδιο των καταναλωτών της Ε.Ε. που πραγματοποιούν ηλεκτρονικές αγορές αυξήθηκε από 27% σε 33% σε διάστημα δύο ετών (2006-08), το μερίδιο των καταναλωτών που πραγματοποιούν ηλεκτρονικές αγορές από άλλο κράτος μέλος της Ε.Ε. παρέμεινε σταθερό (στο 6% με 7%).

Όμως, η δυνατότητα σαφώς και υπάρχει! Το ένα τρίτο των καταναλωτών της Ε.Ε. δηλώνει ότι θα πραγματοποιούσε ηλεκτρονικές αγορές από άλλο κράτος μέλος της Ε.Ε., εφόσον το προϊόν ήταν πιο οικονομικό ή καλύτερο, ενώ το ένα τρίτο από αυτούς προτίθεται να πραγματοποιήσει αγορές σε άλλη γλώσσα. Το 59% των εμπόρων λιανικής πώλησης είναι σε θέση να πραγματοποιεί εμπορικές συναλλαγές σε περισσότερες από μία γλώσσες.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προσανατολίζεται σε σειρά μέτρων προκειμένου οι διασυνοριακές ηλεκτρονικές αγορές να γίνουν και ασφαλέστερες και ευκολότερες. Μεταξύ των μέτρων αυτών είναι:

• Δημιουργία μιας απλής ενιαίας δέσμης δικαιωμάτων για τους καταναλωτές της Ε.Ε.
• Αυστηροί έλεγχοι στο Διαδίκτυο
• Απλούστευση των διασυνοριακών κανόνων για τους εμπόρους λιανικής πώλησης.

Στην Ελλάδα, αν και η διείσδυση των υπηρεσιών Ιnternet είναι αποδεδειγμένα αυξητική με το κοινό που αναζητά φθηνές αγορές στο Διαδίκτυο να διευρύνεται σταθερά, εξακολουθεί να υπερισχύει το παραδοσιακό μοντέλο, καθώς πολλές επιχειρήσεις (μέλη του ΣΕΛΠΕ) όχι απλώς δεν έχουν αναπτύξει υπηρεσίες πωλήσεων μέσω Διαδικτύου αλλά δεν διαθέτουν καν ηλεκτρονική διεύθυνση με κυριότερη αιτιολογία πως «δεν χρειάζεται».