Τα όνειρα ζωντανεύουν στις Κυκλάδες

Εισαγωγική Ομιλία του Υπουργού Ανάπτυξης Κωστή Χατζηδάκη κατά την παρουσίαση του προγράμματος Ενεργειακής Αναβάθμισης Κατοικιών «Εξοικονόμηση κατ' οίκον»

28/7/2009

«Παρουσιάζουμε σήμερα το πρόγραμμα για την ενεργειακή αναβάθμιση των ιδιωτικών κατοικιών στη χώρα μας. 

Το συγκεκριμένο πρόγραμμα είναι ένα ακόμα βήμα στην προσπάθεια του Υπουργείου Ανάπτυξης για την προώθηση μιας σύγχρονης και ολοκληρωμένης ενεργειακής πολιτικής. 

Οι νέες συνιστώσες της πολιτικής μας στην ενέργεια είναι: Η ενίσχυση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και η προώθηση δράσεων εξοικονόμησης ενέργειας.

Οι στόχοι της χώρας μας, ως το 2020, όπως περιγράφονται στο Εθνικό Σχέδιο Δράσης Ενεργειακής Αποδοτικότητας το οποίο έχει υποβληθεί στην ΕΕ και έχει αποσπάσει θετικά σχόλια, είναι:

• Μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα κατά  4%.
• Κάλυψη ποσοστού 18% της ακαθάριστης κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές.
• Συνολική εξοικονόμηση ενέργειας στην τελική χρήση κατά 20%.

Η πολιτική μας στον τομέα της εξοικονόμησης ενέργειας είναι ολοκληρωμένη και έχει προβλέψεις για όλους τους επιμέρους τομείς δραστηριότητας.

Προχωράμε το πρόγραμμα «Εξοικονομώ» για τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Πριν λίγες μέρες παρουσιάσαμε το σχέδιο Νόμου για την ενσωμάτωση της Οδηγίας 32 για την εξοικονόμηση ενέργειας στην τελική της χρήση, στην οποία συμπεριλαμβάνονται και νέα εργαλεία όπως η χρηματοδότηση από τρίτους (ΧΑΤ), το «πράσινο ταμείο», κλπ.

Υλοποιείται επίσης το πρόγραμμα απόσυρσης κλιματιστικών, ενώ έχουμε εξαγγείλει και ορισμένα προγράμματα που περιλαμβάνουν δράσεις εξοικονόμησης ενέργειας για επιχειρήσεις, κυρίως μέσα από το πρόγραμμα «Επιχειρώ 2009».

Σήμερα, κάνουμε το σημαντικότερο ίσως βήμα με το πρόγραμμα για την Ενεργειακή Αναβάθμιση των Κατοικιών. Το πρόγραμμα «Εξοικονόμηση κατ' οίκον».

Για την προετοιμασία του προγράμματος αυτού συνεργαστήκαμε στενά με τα Υπουργεία Εσωτερικών, Οικονομίας, ΠΕΧΩΔΕ και Απασχόλησης καθώς και τους ΓΓ των Περιφερειών των οποίων τη συνεργασία θέλω να εξάρω.

Το πρόγραμμα αυτό είναι ίσως το σημαντικότερο από όσα έχουμε παρουσιάσει ως τώρα. Όχι μόνο επειδή αφορά περισσότερους πολίτες, αλλά και επειδή τα σπίτια στη χώρα μας αντιπροσωπεύουν πολύ μεγάλο ποσοστό, περίπου το  32%, της συνολικής τελικής ζήτησης ενέργειας. Όσον αφορά δε τη θέρμανση, στα νοικοκυριά καταναλώνεται το 60% της τελικής ζήτησης ενέργειας.

Το πρόβλημα είναι μεγάλο, διότι στη χώρα μας, μόλις το 30% των κτιρίων διαθέτει θερμομόνωση.

Ο συνδυασμός παλαιότητας, ελλιπούς προστασίας από το εξωτερικό περιβάλλον και η απουσία περιβαλλοντικής αντίληψης κατά το σχεδιασμό των κατοικιών, έχουν καταστήσει τις ελληνικές κατοικίες από τις πιο ενεργοβόρες στην Ευρώπη.

Αποτέλεσμα αυτής της κατάστασης είναι:

• Η συνεχής διόγκωση της ζήτησης ενέργειας
• Η επιβάρυνση του περιβάλλοντος
• Η αύξηση του ενεργειακού ελλείμματος της χώρας
• Η οικονομική επιβάρυνση των πολιτών και της εθνικής οικονομίας συνολικά

Με το πρόγραμμα που σήμερα εξαγγέλλουμε, αντιμετωπίζουμε αυτό ακριβώς το πρόβλημα: Ενισχύουμε την ενεργειακή αποδοτικότητα των κατοικιών, μέσα από την επιχορήγηση δράσεων που συμβάλουν στην ενεργειακή τους αναβάθμιση.

Το πρόγραμμα αφορά όλα τα κτίρια κατοικίας που κατασκευάστηκαν πριν το 1980, διότι από τότε άρχισαν να ισχύουν οι διατάξεις του νέου κανονισμού για την θερμομόνωση. Όμως, επειδή όπως γίνεται αντιληπτό είναι πρακτικώς αδύνατο να επαρκέσουν τα κονδύλια του ΕΣΠΑ, λόγω των περιορισμών που τίθενται από την Ε.Ε., η υλοποίηση θα πραγματοποιηθεί σε δύο επίπεδα:

Σε κάποια κτίρια θα υπάρχει οικονομική επιχορήγηση δράσεων, ενώ σε κάποια άλλα θα υπάρξουν φορολογικά κίνητρα.

Σε σχέση με την οικονομική επιχορήγηση:

Ο κανονισμός της Ε.Ε. με βάση τον οποίο υλοποιείται το έργο θέτει ως κριτήριο την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής.

Ορίζεται λοιπόν ως όριο τιμής ζώνης  για την εφαρμογή του προγράμματος τα 1500 ευρώ/ανά τετραγωνικό μέτρο. Τα κτίρια που βρίσκονται κάτω από το όριο αυτό, το οποίο αναγράφεται στο σημείωμα του ΕΤΑΚ  και  έχουν στα χέρια τους όλοι οι ιδιοκτήτες ακινήτων, δικαιούνται οικονομική επιδότηση.

Για τα κτίρια που βρίσκονται πάνω από το όριο τιμής ζώνης, θα δοθούν φορολογικά κίνητρα με ισοδύναμα αποτελέσματα. Τα κίνητρα αυτά θα ανακοινωθούν από το Υπουργείο Οικονομίας πριν την έναρξη του προγράμματος.

Με το όριο αυτό των 1500/τ.μ καλύπτουμε το μεγαλύτερο μέρος της Ελληνικής Περιφέρειας και αρκετά μεγάλο τμήμα της Αττικής. Για να γίνει περισσότερο αντιληπτό, σε ό,τι αφορά στην Αττική, καλύπτουμε  όλη τη Δυτική Αθήνα , την περιφέρεια του Πειραιά και πολλές ζώνες από άλλους Δήμους της Αττικής. Συνολικά θα επωφεληθούν πάνω από 100.000 νοικοκυριά ή 400.000 πολίτες.

Η δημόσια δαπάνη του προγράμματος ανέρχεται στα 400 εκ. ευρώ, καλύπτει και τις 13 περιφέρειες της χώρας και θα χρηματοδοτηθεί από το ΕΣΠΑ 2007-2013, μέσω των ΠΕΠ και του ΕΠΑΝ ΙΙ. Μαζί με την ιδία συμμετοχή θα κινητοποιηθούν πόροι  συνολικού  ύψους 1 δις ευρώ, στον τομέα των κατασκευών για την ενίσχυση της βιώσιμης ανάπτυξης. Σημειωτέον ότι η Ελλάδα είναι η πρώτη χώρα της ΕΕ που κάνει χρήση των νέων αναθεωρημένων διατάξεων του κανονισμού των διαρθρωτικών ταμείων που επιτρέπουν πλέον τέτοιου είδους δράσεις.

Το πρόγραμμα θα διαρκέσει για δύο χρόνια. Αν δούμε ότι υπάρχει μεγάλη ζήτηση θα εξετασθεί το ενδεχόμενο να αυξηθεί το ποσό ακόμα περισσότερο για να καλύφθούν περισσότερες ανάγκες. Σε καμία όμως περίπτωση δεν μπορούμε να ξεπεράσουμε το άνω όριο του 4% επί του προϋπολογισμού του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης, λόγω των σχετικών προβλέψεων του κοινοτικού κανονισμού.

Ποιες είναι οι επιλέξιμες παρεμβάσεις τι οποίες θα χρηματοδοτήσουμε είτε απευθείας είτε μέσα από φορολογικά κίνητρα:

• Θερμομόνωση στο σύνολο του κελύφους του σπιτιού και ψυχρές βαφές
• Τοποθέτηση θερμομονωτικών πλαισίων κουφωμάτων και διπλών θερμομονωτικών υαλοπινάκων
• Αντικατάσταση παλαιού συστήματος καυστήρα/λέβητα με νέο υψηλής απόδοσης ή με σύστημα φυσικού αερίου ή με σύστημα που χρησιμοποιεί ανανεώσιμες πηγές ενέργειας
• Εγκατάσταση ηλιακών θερμοσιφώνων για παραγωγή ζεστού νερού χρήσης

Αν υλοποιηθούν όλα τα παραπάνω, μπορούμε να φτάσουμε μέχρι και σε 70% εξοικονόμηση ενέργειας, με όλα τα οφέλη που αυτό συνεπάγεται για την τσέπη του καταναλωτή και για τον περιβάλλον.

Ο ανώτατος επιλέξιμος προϋπολογισμός δεν θα μπορεί να υπερβαίνει το ποσό των 120.000 ανά κτίριο, ενώ το ποσοστό ενίσχυσης ανέρχεται από 30 έως και 50%, ανάλογα με το αν είναι  μονοκατοικία ή πολυκατοικία και το είδος των  παρεμβάσεων. Όπου επιλέγονται ολοκληρωμένες δράσεις το ποσοστό ανεβαίνει.

Μετά από διαβουλεύσεις που είχαμε επί 4 μήνες με όλους τους εμπλεκόμενους κλάδους και φορείς, έχει προσδιοριστεί το ύψος των δαπανών που θα επιχορηγηθούν. Έχει καταρτιστεί ένας κατάλογος με προδιαγραφές και τιμές των υλικών, τον οποίο σας κοινοποιούμε, προκειμένου να είναι όλα ξεκάθαρα σε όλους.

Έχει ληφθεί πρόνοια έτσι ώστε το πρόγραμμα να είναι όσο πιο απλό γίνεται για τον πολίτη. Ο πολίτης θα χρειαστεί να απευθυνθεί στο Δημόσιο σε όλη τη διάρκεια του προγράμματος μόνο μία φορά και αυτή θα είναι στο ΚΕΠ της περιοχής του. Παράλληλα με βάση τις σχετικές ρυθμίσεις του ΥΠΕΧΩΔΕ για όλες τις εργασίες θα χρειαστεί μόνο μία έγκριση εργασιών μικρής κλίμακας, με την εξαίρεση της θερμομόνωσης κελύφους, όπου απαιτούνται σκαλωσιές και το ΥΠΕΧΩΔΕ για λόγους ασφαλείας -και για αυτή μόνο την εργασία- χρειάζεται άδεια από την πολεοδομία.

Σε ό,τι αφορά στα χρονοδιαγράμματα, από την επόμενη εβδομάδα θα ανακοινωθεί πότε θα λειτουργήσει η Γραμμή Επικοινωνίας για την στήριξη του έργου, από την οποία οι πολίτες θα μπορούν να ενημερώνονται για το πρόγραμμα για τις διαδικασίες που θα ακολουθηθούν. Με νεότερη ανακοίνωση θα γνωστοποιηθούν τα στοιχεία επικοινωνίας. Παράλληλα θα ξεκινήσει και η προετοιμασία των ΚΕΠ και των Περιφερειών.

Το δυσκολότερο βέβαια κομμάτι έχει να κάνει με τις διαδικασίες που αφορούν στους πολίτες και τις αποφάσεις που θα πρέπει να ληφθούν ώστε να υποβληθούν οι αιτήσεις. Θα δώσουμε ένα διάστημα 3 μηνών ως την 1η Νοεμβρίου  για την έναρξη του προγράμματος, ώστε να ενημερωθούν οι πολίτες, να συνεννοηθούν μεταξύ τους οι ένοικοι των πολυκατοικιών, να οργανωθούν ενημερωτικές ημερίδες στις Περιφέρειες, να προετοιμαστούν τα ΚΕΠ, να δημιουργηθούν όλες οι αναγκαίες υποδομές. Η προετοιμασία για αυτό το πρόγραμμα είναι εξαιρετικά σύνθετη υπόθεση. Ο στόχος πάντως ο δικός μας, αν ξεπεραστούν όλες οι δυσκολίες, είναι να ξεκινήσουμε 1η Οκτωβρίου.

Πρόκειται πράγματι για ένα φιλόδοξο αλλά και γι' αυτό ένα εξαιρετικά δύσκολο και σύνθετο πρόγραμμα. Εμπλέκονται σε αυτό η Κομισιόν, 5 Υπουργεία, οι 13 Περιφέρειες της χώρας και φυσικά εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες που θα πρέπει να προετοιμαστούν.

Στην πορεία ίσως υπάρξουν προβλήματα ή δυσκολίες. Μπορεί να διαπιστώσουμε ότι υπάρχουν και κάποια κενά. Είμαστε εδώ για να τα συζητήσουμε. Εμείς βάζουμε ένα πλαίσιο, το οποίο προέκυψε μετά από πολλή μελέτη και πιστεύουμε ότι είναι αποτελεσματικό. Αν όμως δούμε ότι κάπου τα πράγματα κολλάνε ή ότι υπάρχει ένα μια τεκμηριωμένη πρόταση για κάποια διορθωτική παρέμβαση, ευχαρίστως να την αξιολογήσουμε και αν είναι εφικτό να την υιοθετήσουμε.

Η ουσία είναι ότι το πρόγραμμα αυτό είναι ένα σημαντικό βήμα μπροστά για τη σύγχρονη ενεργειακή πολιτική που υλοποιούμε. Εξοικονομούμε ενέργεια, προστατεύουμε το περιβάλλον, τονώνουμε την αγορά, καλλιεργούμε μια σύγχρονη ενεργειακή κουλτούρα. Αναβαθμίζουμε την ποιότητα ζωής σε χιλιάδες κατοικίες και εξασφαλίζουμε οικονομικά οφέλη για τους πολίτες και τη χώρα συνολικά.

Είναι ένα ακόμα σημαντικό βήμα για την ενίσχυση της πράσινης οικονομίας και της βιώσιμης ανάπτυξης, ένα βήμα που γίνεται όχι στα λόγια αλλά με πράξεις.

Σας ευχαριστώ.»