Τα όνειρα ζωντανεύουν στις Κυκλάδες

Μια νέα έκθεση με τίτλο «Φραγμοί στο ηλεκτρονικό εμπόριο», η οποία παρουσιάστηκε από την Επίτροπο της Ε.Ε. για τους καταναλωτές κ. Meglena Kuneva, επισημαίνει ότι οι αγορές μέσω Διαδικτύου γίνονται όλο και περισσότερο δημοφιλείς στην Ε.Ε., αλλά προειδοποιεί ότι η ανάπτυξή τους «συγκρατείται» από φραγμούς στο διασυνοριακό εμπόριο. Η έκθεση περιλαμβάνει λεπτομερή ανάλυση των σύγχρονων τάσεων στο ηλεκτρονικό εμπόριο σε ολόκληρη την Ε.Ε., που καλύπτουν -μεταξύ άλλων- ανά χώρα, τα προϊόντα με τις μεγαλύτερες πωλήσεις και τους φραγμούς που αντιμετωπίζουν τόσο οι καταναλωτές όσο και οι επιχειρήσεις στις ηλεκτρονικές τους συναλλαγές.

Μεταξύ 2006 και 2008, το ποσοστό των καταναλωτών της Ε.Ε. που αγοράζουν τουλάχιστον ένα προϊόν μέσω Διαδικτύου αυξήθηκε από 27% σε 33%. Οι εν λόγω μέσοι όροι αποκρύπτουν την τεράστια δημοτικότητα των ηλεκτρονικών αγορών σε χώρες όπως το ΗΒ, η Γαλλία και η Γερμανία όπου ποσοστό μεγαλύτερο από το 50% των χρηστών του Διαδικτύου προέβη τον περασμένο χρόνο σε ηλεκτρονικές αγορές. Στις σκανδιναβικές χώρες (Δανία, Σουηδία, Νορβηγία, Φινλανδία και Ισλανδία) το ποσοστό των χρηστών του Διαδικτύου που προέβησαν σε ηλεκτρονικές αγορές προϊόντων και υπηρεσιών ανήλθε σε 91% το 2008. Χώρες όπως η Ιταλία και η Ισπανία αποτελούν επίσης ταχέως αναπτυσσόμενες αγορές. Σε αντιπαραβολή με αυτό το αναπτυξιακό μοντέλο των ταχέως αναπτυσσόμενων εθνικών αγορών, ο όγκος των διασυνοριακών ηλεκτρονικών αγορών παραμένει μικρός και ανέρχεται σε μόλις 7% το 2008 (έναντι 6% το 2006).

Στο πλαίσιο της έκθεσης επισημαίνεται ότι πολυάριθμοι φραγμοί, όπως γλωσσικά, πρακτικά και ρυθμιστικά θέματα, καθώς και σημαντικά ζητήματα εμπιστοσύνης συγκρατούν την ανάπτυξη των ηλεκτρονικών αγορών στην Ε.Ε.

Η Επίτροπος κ. Kuneva δήλωσε σχετικά: «Οι καταναλωτές θα έχουν μόνον όφελος από τη χρήση του Διαδικτύου. Διευρύνει το μέγεθος της αγοράς στην οποία συναλλάσσονται και τους παρέχει πρόσβαση σε περισσότερους προμηθευτές και περισσότερες επιλογές. Προσφέρει τη δυνατότητα για σύγκριση προϊόντων, προμηθευτών και τιμών σε πρωτοφανή κλίμακα. Η χρήση του Διαδικτύου για τις λιανικές πωλήσεις πρόκειται να διαδοθεί ευρέως. Ήδη 150 εκατ. καταναλωτές προβαίνουν σε ηλεκτρονικές αγορές, αν και μόνον 30 εκατ. προβαίνουν σε διασυνοριακές ηλεκτρονικές αγορές. Πρέπει να μεριμνήσουμε ώστε ότι η εδραίωση της πλατφόρμας του Διαδικτύου να μην αναχαιτιστεί άσκοπα από την αδυναμία της κατάργησης των σημαντικών ρυθμιστικών εμποδίων ή της αντιμετώπισης σημαντικών ζητημάτων εμπιστοσύνης για τους καταναλωτές.»

Τα κύρια συμπεράσματα:

1. Το ηλεκτρονικό εμπόριο εξελίσσεται ικανοποιητικά

Οι καταναλωτές είναι γενικά ικανοποιημένοι με τις ηλεκτρονικές αγορές. Σε ό,τι αφορά τις ομάδες προϊόντων με ιδιαίτερα αυξημένες πωλήσεις, όπως τα προϊόντα ΤΠ, καθώς και τα είδη ψυχαγωγίας και αναψυχής, η ικανοποίηση των καταναλωτών από τις ηλεκτρονικές αγορές είναι κατά μέσον όρο μεγαλύτερη απ' ότι σε σχέση με τις λιανικές πωλήσεις γενικότερα.

• Οι καταναλωτές είναι ιδιαίτερα ικανοποιημένοι σε ό,τι αφορά τη σύγκριση των τιμών, τη μεγαλύτερη ποικιλία των προσφορών, τις προσιτές τιμές των προϊόντων και την επιλογή των προμηθευτών.
• Οι καταναλωτές είναι λιγότερο ενθουσιώδεις για θέματα όπως οι σαφείς πληροφορίες για τα προϊόντα, η διαφήμιση, η προστασία των προσωπικών στοιχείων, τα θέματα εμπιστοσύνης και η δυνατότητα επιστροφής προϊόντων.

2. Υπάρχουν δυναμικές προοπτικές για το διασυνοριακό εμπόριο στο πλαίσιο των ηλεκτρονικών αγορών

• Το ένα τρίτο των πολιτών της Ε.Ε. εξετάζει το ενδεχόμενο της αγοράς προϊόντος ή υπηρεσίας από άλλο κράτος μέλος μέσω του Διαδικτύου επειδή είναι φτηνότερο ή καλύτερο.
• Το ένα τρίτο των καταναλωτών της Ε.Ε. δηλώνει πρόθυμο να αγοράσει προϊόντα και υπηρεσίες σε άλλη γλώσσα. Σε μια πολυπολιτισμική Ευρώπη, υπάρχει ζήτηση για μεγαλύτερη επιλογή και ευρύτερη ποικιλία προσφορών απ'ότι στα τοπικά καταστήματα ή τα παγκόσμια εμπορικά σήματα.

3. Οι δυνατότητες του διασυνοριακού εμπορίου δεν υλοποιούνται

Από το 2006 έως το 2008, το ποσοστό των αγοραστών μέσω Διαδικτύου στην Ε.Ε. αυξήθηκε από 27% σε 33% των καταναλωτών ενώ το διασυνοριακό ηλεκτρονικό εμπόριο παρέμεινε σταθερό. Μόλις το 7% των καταναλωτών προβαίνουν σε διασυνοριακές ηλεκτρονικές αγορές. Και το άνοιγμα της ψαλίδας, αντί να μειώνεται, αυξάνεται.

Τα κύρια εμπόδια:

• Γεωγραφική κατάτμηση: Οι περισσότεροι έμποροι διαθέτουν πλέον δικτυακό τόπο στον οποίο έχουν πρόσβαση όλοι οι καταναλωτές οπουδήποτε κι αν βρίσκονται. Ωστόσο, οι περισσότεροι λιανοπωλητές εξακολουθούν να αναπτύσσουν δραστηριότητες με βάση την υπόθεση ότι η εσωτερική αγορά χωρίζεται σύμφωνα με εθνικές γραμμές. Η ποικιλία δυνατοτήτων είναι τεράστια, όμως στην πράξη οι πωλήσεις προς τους καταναλωτές καταλήγουν να απορρίπτονται ή να προσανατολίζονται εκ νέου στη χώρα προέλευσής τους.

Τα πρακτικά και τα ρυθμιστικά εμπόδια περιλαμβάνουν:

• τα γλωσσικά εμπόδια, τα οποία εξακολουθούν να αποτελούν ζήτημα για τους περισσότερους εμπόρους και καταναλωτές, αν και πρέπει να δίνεται προσοχή ώστε να μην υπερτονίζεται η σημασία τους. Παραδείγματος χάριν, το 60% των λιανοπωλητών έχουν ήδη τη δυνατότητα να πραγματοποιούν συναλλαγές σε περισσότερες από μια γλώσσες.
• προβλήματα που αφορούν τη διοικητική μέριμνα σε σχέση με τη διαλειτουργικότητα των ταχυδρομικών υπηρεσιών και των συστημάτων πληρωμής, και ζητήματα πρόσβασης όπως η διείσδυση των ευρυζωνικών υπηρεσιών.
• διαπιστώνονται ρυθμιστικά εμπόδια που θεωρούνται όλο και πιο αδικαιολόγητα από τους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις και τα οποία περιλαμβάνουν, π.χ., τη νομοθεσία για τους καταναλωτές, τις διατάξεις για το Φ.Π.Α, τις διατάξεις για την επιλεκτική διανομή, την προστασία της διανοητικής ιδιοκτησίας, τη μεταφορά της νομοθεσίας της Ε.Ε. στο εθνικό δίκαιο για τη διάθεση των αποβλήτων.
• εμπόδια που υπονομεύουν την εμπιστοσύνη των καταναλωτών, ιδίως την απροθυμία που συνδέεται με ζητήματα πληρωμών, παράδοσης, καταγγελιών, εγγυήσεων, αιτημάτων επιστροφής χρημάτων (εξυπηρέτηση μετά την πώληση), καθώς και με ζητήματα προστασίας της ιδιωτικής ζωής. Οι δυσκολίες είναι σοβαρότερες στις διασυνοριακές συναλλαγές.

Τα επόμενα βήματα:

Το Σεπτέμβριο 2009, η Επίτροπος κ. Kuneva θα παρουσιάσει τα αποτελέσματα της ανεξάρτητης έρευνας «mystery shopping» με σκοπό να διαπιστωθεί πώς και πού δεν παρέχεται η δυνατότητα στους καταναλωτές να προβαίνουν σε ηλεκτρονικές αγορές σε ολόκληρη την Ε.Ε. Στο πλαίσιο της παρακολούθησης του τομέα λιανικών πωλήσεων από την Επιτροπή, η Επίτροπος κ. Kuneva εγκαινίασε το περασμένο φθινόπωρο διαδικασία στο επίπεδο της Επιτροπής για τον έλεγχο των φραγμών στο ηλεκτρονικό εμπόριο και η τελική έκθεση της Επιτροπής για τον τομέα λιανικών πωλήσεων προβλέπεται για το φθινόπωρο του 2009.