Όπως είχαμε αναφέρει και στο προηγούμενο τεύχος, το Εθνικό Παρατηρητήριο για τις Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις πραγματοποίησε μια πανελλαδική έρευνα με θέμα τον «Προσδιορισμό της επιχειρηματικής φυσιογνωμίας και των δεικτών επιχειρηματικής δραστηριότητας των ΜΜΕ».

Η έρευνα διεξήχθη από την εταιρία DATA RC, για λογαριασμό του Παρατηρητηρίου  και είχε ως αντικείμενο τον προσδιορισμό της ταυτότητας, των δημογραφικών χαρακτηριστικών των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων (ΜΜΕ), αλλά και των αντιλήψεων, των προσδοκιών και των απόψεών τους για το παρόν και το μέλλον της επιχειρηματικότητας, ενώ σκοπός της ποσοτικής φάσης του έργου ήταν η συλλογή και επεξεργασία πρωτογενών στοιχείων που αφορούν στην επιχειρηματική δραστηριότητα, ο υπολογισμός οικονομικών και άλλων δεικτών, η ανίχνευση των τάσεων και εξελίξεων στο χώρο των ΜΜΕ και η καταγραφή των απόψεων των ίδιων των επιχειρηματιών για το παρόν και το μέλλον της τοπικής επιχειρηματικότητας.

Το δείγμα της έρευνας αποτελείται από 160 επιχειρήσεις της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου (34% από Κυκλάδες και 66% από Δωδεκάνησα) από όλους τους κλάδους, επιλεγμένες με ιδιαίτερη προσοχή ώστε να αντιπροσωπεύουν με τη μεγαλύτερη δυνατή ακρίβεια την ισχύουσα επιχειρηματική διαστρωμάτωση.

Στην τελική παρουσίαση παρουσιάζονται τα αποτελέσματα του συνόλου της χώρας, του συνόλου της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου, αλλά και τα μεμονωμένα αποτελέσματα των δύο νομών.

Αρχικά, παρουσιάζονται στοιχεία Δημογραφικών / Διαρθρωτικών Δεικτών (ο μέσος αριθμός απασχολούμενων, η εξέλιξη της απασχόλησης και η ευκολία πρόσβασης των εργαζομένων στην επιχείρηση) αλλά και Οικονομικών & Χρηματοοικονομικών Δεικτών (το περιθώριο καθαρού & μικτού κέρδους ανά κλάδο, ο δείκτης ανάπτυξης εργασιών και η μεταβολή του κύκλου εργασιών για συγκεκριμένες χρονικές περιόδους, ο μέσος χρόνος είσπραξης ή πληρωμής των απαιτήσεων από και προς τρίτους και άλλα ενδιαφέροντα πλην όμως εξειδικευμένα στοιχεία).

Μετρώντας τις πηγές άντλησης κεφαλαίων (χρηματοδότηση) τόσο κατά την έναρξη, όσο και κατά τη διάρκεια λειτουργίας της επιχείρησης, η συντριπτική πλειοψηφία (άνω του 80% και 90% αντίστοιχα για τις Κυκλάδες) δηλώνει πως στηρίζεται σε ίδια κεφάλαια, τα οποία, όμως, αντλεί αρκετά δύσκολα.

Απασχόληση & Ανθρώπινο Δυναμικό των ΜΜΕ

Όσον αφορά στο ανθρώπινο δυναμικό, η έρευνα καταδεικνύει ότι το ποσοστό νέων προλήψεων στις Κυκλάδες είναι σχεδόν διπλάσιο του ποσοστού αποχωρήσεων και υπερδιπλάσιο από το αντίστοιχο ποσοστό της Δωδεκανήσου και του συνόλου της Ελλάδας.

Οι απασχολούμενοι στις ΜΜΕ έχουν, κατά συντριπτική πλειοψηφία (σχεδόν 60%), μορφωτικό επίπεδο δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, ενώ στο σύνολό τους (σχεδόν 80% στις Κυκλάδες, αλλά και στις υπόλοιπες περιοχές) δεν πραγματοποιούν προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης.

Συμπράξεις - Συνέργειες - Ανταγωνισμός

Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις του Νότιου Αιγαίου δημιουργούν συνέργειες και συμπράττουν μεταξύ τους, προκειμένου να μειώσουν το λειτουργικό κόστος, να εκμεταλλευτούν διάφορες βοηθητικές υπηρεσίες και να αποκτήσουν πρόσβαση σε νέες αγορές, αν και δεν είναι μεγάλο το ποσοστό που ενεργοποιούν γραπτές συμφωνίες που περιγράφουν τις όποιες συνεργασίες (μεγαλύτερο, πάντως, από το σύνολο της χώρας).

Σε ποσοστό 70% διαθέτουν από 0 έως 10 ανταγωνιστές (περίπου 20% από 11 έως 50), ενώ η πελατειακή τους βάση καταγράφεται στον παρακάτω πίνακα:

Από 0 έως 100 πελάτες	38,7% (52,6% σύνολο Ελλάδας)
Από 101 έως 500 πελάτες	21,3% (25,7% σύνολο Ελλάδας)
Από 501 έως 1.000 πελάτες	13,3% (7,2% σύνολο Ελλάδας)
Άνω των 1.000 πελατών	26,7% (14,5% σύνολο Ελλάδας)

Ενσωμάτωση Τεχνολογιών Πληροφορικής & Επικοινωνιών (Τ.Π.Ε.)

Η πλειοψηφία των επιχειρήσεων της Περιφέρειας (62,5%) διαθέτουν και χρησιμοποιούν Ηλεκτρονικό Υπολογιστή (έναντι 61,9% του συνόλου της χώρας), στις Κυκλάδες, όμως, το ποσοστό αυτό μειώνεται στο 58,2%, ενώ οι δύο νομοί έχουν πολύ χαμηλά ποσοστά χρήσης εφαρμογών λογισμικού (software) αν εξαιρεθούν οι εφαρμογές λογιστηρίου.

Αντίστοιχο είναι και το ποσοστό των επιχειρήσεων που έχουν πρόσβαση και χρησιμοποιούν το Διαδίκτυο (56% στις Κυκλάδες, έναντι 71% στα Δωδεκάνησα), όπου επιλέγουν να «μπαίνουν» μέσω ευρυζωνικών συνδέσεων ADSL (74% για την Περιφέρεια, έναντι 68% στο σύνολο της χώρας).

Τέλος, το ποσοστό των επιχειρήσεων που διαθέτουν εταιρική ιστοσελίδα (website) είναι υψηλότερο από το μέσο όρο της Ελλάδας (περίπου 67% έναντι 57%), αλλά κι εδώ οι Κυκλάδες έχουν μικρότερο ποσοστό από τη Δωδεκάνησο (περίπου 57% έναντι 71%).

Ποιοτικοί Δείκτες

Στην κατηγορία αυτή, η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου υστερεί ελάχιστα από το μέσο όρο της χώρας με μόλις το 11% των επιχειρήσεών του να έχουν πιστοποιηθεί με Συστήματα Διασφάλισης Ποιότητας.

Το ίδιο ποσοστό ισχύει και για τις επιχειρήσεις που διενεργούν εξαγωγές, ενώ η εικόνα παραμένει ανάλογη και για τις εισαγωγές.

Ως κυριότερα εμπόδια εισόδου των νέων επιχειρήσεων στον κλάδο, θεωρείται η ύπαρξη ισχυρών ανταγωνιστών, αλλά και το υψηλό κόστος που συνεπάγεται η είσοδος αυτή.

Παρ' όλ' αυτά, η πλειοψηφία των επιχειρηματιών δηλώνει αισιόδοξη ότι τόσο ο κλάδος τους, όσο και η ίδια η επιχείρησή τους θα έχει ανοδική πορεία το επόμενο έτος.

Απόψεις Επιχειρηματιών

Το μεγαλύτερο πρόβλημα - έτσι όπως εκφράστηκε από τους ερωτηθέντες επιχειρηματίες - των τοπικών αγορών των νησιών του Νότιου Αιγαίου είναι η έλλειψη ρευστότητας, ακολουθούμενη από τη διαπιστωμένη μείωση της αγοραστικής δύναμης των καταναλωτών και τον υψηλό ανταγωνισμό που αναπτύσσεται σε συγκεκριμένους κλάδους.

Τέλος, οι επιχειρηματίες των νησιών ενημερώνονται για επιχειρηματικά θέματα κυρίως από εφημερίδες πανελλαδικής εμβέλειας, το Διαδίκτυο και τα Επιμελητήρια, ενώ θεωρούν πως τα κυριότερα εμπόδια για τη λειτουργία των επιχειρήσεων είναι η έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού, η προβληματική πρόσβαση σε πηγές χρηματοδότησης και το αρκετά υψηλό λειτουργικό κόστος.

Η συγκεκριμένη έρευνα αποτελεί, χωρίς αμφιβολία, μια σημαντική προσπάθεια, η οποία σκιαγραφεί το προφίλ της επιχειρηματικότητας ειδικά σε ένα τόσο δύσκολο πεδίο, όπως είναι τα νησιά μας.

Σύμφωνα με τους εκπροσώπους του ΕΟΜΜΕΧ, τα συγκεκριμένα στοιχεία θα υποστούν περαιτέρω επεξεργασία και ανάλυση (η οποία πρέπει να ολοκληρώνεται καθώς γράφονται αυτές οι γραμμές) και, στη συνέχεια, θα παραδοθούν στα αρμόδια υπουργεία και φορείς, ώστε να χρησιμοποιηθούν, πρακτικά πλέον, στον σχεδιασμό νέων χρηματοδοτικών προγραμμάτων και νέων δομών υποστήριξης και ανάπτυξης της επιχειρηματικότητας και δη των Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων, που αποτελούν, άλλωστε, και τη ραχοκοκαλιά του επιχειρείν της Ελλάδας.