Τα όνειρα ζωντανεύουν στις Κυκλάδες

Νησί έντονων αντιθέσεων η Σέριφος, με ενεργό μαγνητικό πεδίο εξαιτίας των μεταλλοφόρων πετρωμάτων του, αποτελεί μια ιδανική πρόταση για ήρεμες μέρες διακοπών. Έχει έκταση 75 περίπου τετραγωνικά χιλιόμετρα (όσο περίπου και η Σύρος) και 10 περίπου χιλιόμετρα συνολικό μήκος παραλίες.

Η πρωτεύουσα της Σερίφου, η μαγευτική Χώρα, με ανεμόμυλους και πλακόστρωτους πεζόδρομους, είναι ένας ωραιότατος νησιωτικός οικισμός. Όλο το νησί είναι ένα μπαλκόνι στο Αιγαίο, με θέα στο Βορρά την Κύθνο, τη Σύρο στα Βορειοανατολικά, στα Ανατολικά την Πάρο, τη Σίφνο στα  Νοτιοανατολικά και τη Μήλο στο Νότο. 

Πως θα πάτε και πως θα φύγετε. Καθημερινά από τον Πειραιά με συμβατικό οχηματαγωγό σε 4 ώρες και 15 λεπτά, ή ταχύπλοο οχηματαγωγό σε 2 ώρες και 15 λεπτά. Οι αναχωρήσεις είναι πρωινές (εκτός Παρασκευής, 16.00) για να χαρείτε όλη τη μέρα, ενώ οι επιστροφές πάντα απογευματινές. Για τυχόν απρόσεκτους ή άτυχους (ατύχημα - ασθένεια), το νησί διαθέτει ελικοδρόμιο σε άριστη κατάσταση, από όπου είναι δυνατή ακόμη και νυχτερινή αεροδιακομιδή.

Η Σέριφος, ήταν γνωστή για τα μεταλλοφόρα κοιτάσματα της από τους χρόνους της μυθολογίας. Αποικήθηκε από Βοιωτούς με βασιλείς τους Δίκτυ και Πολυδέκτη. Από τον 6ο π.Χ. αιώνα διέθετε δικό της νόμισμα.

Εδώ μεγάλωσε ο Περσέας, ο μυθικός γιος του Δία και της Δανάης ο οποίος μόλις ανδρώθηκε, για να απαλλάξει τη μητέρα του από την ασφυκτική ερωτική πολιορκία του Πολυδέκτη, αποκεφάλισε τη Μέδουσα, το φοβερό τέρας. Από εδώ πέρασε και ο Οδυσσέας, στο γυρισμό για την Ιθάκη, αλλά δεν καλοπέρασε στη σπηλιά του κύκλωπα Πολύφημου, ο οποίος τον κατευόδωσε  σημαδεύοντας τον με το βράχο έξω από τον όρμο του Κουταλά. Υπάρχουν μέχρι σήμερα απομεινάρια από Κυκλώπεια Τείχη στο σημείο αυτό.

Μινωίτες από την Κρήτη και Μηκηναίοι αποίκησαν το νησί και άρχισαν την εκμετάλλευση των ορυχείων του (Μούτουλα, Γαλανής). Στην εκστρατεία των Αχαιών κατά της Τροίας όμως, η Σέριφος λάμπει με την απουσία της. Στα μέσα του 7ου αιώνα π.Χ. το νησί γίνεται αποικία των Ιώνων. Αργότερα η Σέριφος συμμετέχει, έμμεσα, στην εκστρατεία του Μεγάλου Αλέξανδρου αφού όλα τα σπαθιά του και αυτά των «εταίρων» του ήταν κατασκευασμένα από Σεριφιώτικο μέταλλο. Απομεινάρια των χυτεύσεων της εποχής υπάρχουν ακόμη στον Αβεσσαλό.

Μετά τους Ελληνιστικούς χρόνους η Σέριφος μένει στο περιθώριο. Στην ανάγκη της προστασίας της από τους Τούρκους χρωστά τη μορφολογία του ο κύριος οικισμός του νησιού, η Χώρα, με τα σπίτια της σ' ένα τέλειο κλειστό κύκλο. Την οχύρωση ολοκλήρωναν οι 6 βαριές πύλες («Λότζιες») με πολεμίστρες στην περίμετρο.

Στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα την Ελλάδα η Σέριφος ξανάρχεται στο προσκήνιο, με την εντατική εκμετάλλευση του υπεδάφους της από ξένους επιχειρηματίες.

Στο Διοικητήριο, στο Μέγα Λιβάδι, ένα από τα ωραιότερα δείγματα νεοκλασικής αρχιτεκτονικής στο Αιγαίο, τον Αύγουστο του 1916, μετά από συμπλοκές μεταλλωρύχων και χωροφυλάκων, υπογράφεται για πρώτη φορά στη Ελλάδα συμφωνία  για οκτάωρη απασχόληση, και ιδρύεται σωματείο με πρωτοβουλία του  Σερφιώτη Κωνσταντίνου Σπέρα.

Μετά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, οι διεθνείς αγορές ανοίγουν, οι ευρωπαϊκές χώρες ανταγωνίζονται σκληρά στις τιμές των ορυκτών και κάνουν αντιοικονομική την εξόρυξη σιδηρομεταλλεύματος. Η παραγωγή μειώνεται και τα μεταλλεία στη Σέριφο κλείνουν οριστικά το 1963. Χιλιάδες μεταλλωρύχοι εγκαταλείπουν το νησί που μεταβάλλεται από τόπο πρωτογενούς παραγωγής σε χώρο παροχής υψηλών υπηρεσιών στους παραθεριστές.

Το Λαογραφικό Μουσείο Σερίφου ιδρύθηκε το 1976. Είναι ιδιοκτησία του συνδέσμου Σεριφίων και το μοναδικό στο νησί. Στεγασμένο σ' ένα σπίτι με ιδιαίτερη αρχιτεκτονική στην Κάτω Χώρα, το Λαογραφικό Μουσείο δεσπόζει του χώρου. Εδώ είναι συγκεντρωμένα, στοιχεία της καθημερινής ζωής της Σερίφου, υφαντά, κεραμικά, οικιακά σκεύη, πορσελάνες, τοπικές φορεσιές και άλλα αντικείμενα. Το Λαογραφικό Μουσείο Σερίφου διαθέτει και χώρο εκδηλώσεων. Στο ανοικτό θεατράκι του  300 θέσεων, πραγματοποιούνται από το καλοκαίρι του 1995 πνευματικές και καλλιτεχνικές εκδηλώσεις, που συμβάλλουν στην πολιτιστική αναβάθμιση του νησιού. Είναι και αυτό  μια προσφορά του Συνδέσμου Σεριφίων με τη συμπλήρωση των 100 χρόνων από την ίδρυση του (1896- 1996). 

Το Κάστρο, ειδικά το ηλιοβασίλεμα, είναι πραγματικά η ανταμοιβή για την πεζοπορία που απαιτείται μέχρι να το προσεγγίσετε.

Το Αρχαιολογικό Μουσείο, το οποίο διαθέτει μια μικρή αλλά πολύ ενδιαφέρουσα συλλογή.

Το Καστρομονάστηρο των Ταξιαρχών. Η μονή, χτισμένη το 1572 με φρουριακή κατασκευή με ψηλό περίβολο, πολεμίστρες, μικρά στους τοίχους ανοίγματα και μια και μοναδική είσοδο (χαμηλή λότζια) σε ύψος 4 μέτρων, δεσπόζει στο Βορειοανατολικό τμήμα του νησιού.

Ο ναός τρίκογχος, μονόχωρος με τρούλο, θαυμάσιο τέμπλο και παλιές τοιχογραφίες, φιλοξενεί στο κέντρο του δαπέδου του μαρμάρινη πλάκα με το δικέφαλο αετό χρονολογούμενη από το 1659. 

Ο «Θρόνος του Κύκλωπα», ο «Άσπρος Πύργος», «Της Γριάς το Κάστρο», το σπήλαιο Κουταλά (ή Σταυρακόπουλου), με υπέροχους σταλακτίτες και σταλαγμίτες και αποκρυσταλλωμένα αρχαία πήλινα σκεύη, ένα από τα σημαντικά αξιοθέατα στη περιοχή, καθώς και το εντυπωσιακό σύστημα σιδηροτροχιών πάνω σε λιθόκτιστες οδούς και ράμπες, απ' όπου τα βαγονέτα μετέφεραν το μετάλλευμα απ' τις πλαγιές των γύρω λόφων στις «Σκάλες» για φόρτωση.

Το Διοικητήριο στο Μέγα Λιβάδι, το κομψό νεοκλασικό μέγαρο, στέγαζε τα γραφεία, τα εργαστήρια, τις αποθήκες και τη πολυτελή κατοικία των Γρόμαν, ευρωπαίων επιχειρηματιών που εκμεταλλεύονταν τον ορυκτό πλούτο του νησιού μέχρι τον Μεσοπόλεμο.  

Το Ηρώο, ένα μαρμάρινο αφιέρωμα στους μεταλλωρύχους της εξέγερσης του 1916.

Τα Ιαματικά Λουτρά, μαζί με το ιδιωτικό εκθετήριο πετρωμάτων στη θέση του παλιού σχολείου.

Η υπόγεια στοά μέχρι τον Κουταλά, αποτελεί κληρονομιά των Γρόμαν. Την στοά δεν πρέπει να την διασχίσεται χωρίς συνοδεία έμπειρου ντόπιου οδηγού.

Η Σκάλα Φόρτωσης, είναι μία σιδηροκατασκευή των αρχών του 20ού αιώνα, η οποία πατά στη στεριά στο ένα άκρο και σε πυλώνα μέσα στη θάλασσα στο άλλο.

Στο παρελθόν τα πανηγύρια ήταν η κορυφαία θρησκευτική και κοινωνική εκδήλωση. Σήμερα, στα τοπικά πανηγύρια, οι «κτήτορες», ζωσμένοι πεντακάθαρες πολύχρωμες ποδιές, πρόθυμα θα σας σερβίρουν δωρεάν, μέσα σε χειροποίητα πήλινα πιάτα και κάτω από τους ήχους των τοπικών μουσικών οργάνων, τα φαγητά που ολημερίς οι ίδιοι ετοίμαζαν: κατσίκι βραστό με πάστα, φάβα, σαλάτα, πατάτες τηγανιτές και προσεκτικά διατηρημένο τοπικό κρασί. 

Τα κυριότερα καλοκαιρινά πανηγύρια είναι: 

• Αγίου Πνεύματος: Αγία Τριάδα, στα Μαύρα Βολάδια, Λιόμαντρα στο Σκλαβογιάννη.  
• 1η Ιουλίου: Άγιοι Ανάργυροι στης Καλαβατσάνας.
• 20η Ιουλίου: Προφήτης Ηλίας στα Βουνιά και το Ξερό χωριό.
• 26η Ιουλίου: Αγία Παρασκευή στην Κάτω Χώρα και Κουντούρα Γαλανής.
• 6η Αυγούστου: Σωτήρας στον Πύργο.
• 15η Αυγούστου: Παναγιά στου Ράμου και τους Σκοπούς.
• 16η Αυγούστου: Παναγιά στον Πύργο.
• 24η Αυγούστου: Παναγιά η Μηλιανή.
• 29η Αυγούστου: Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος στο Σκλαβογιάννη.
• 2η Σεπτέμβρη: Άγιος Μάμας στα Βουνιά.
• 7η Σεπτέμβρη: Άγιος Σώστης στην ομώνυμη παραλία.
• 8η Σεπτέμβρη: Παναγιά στο βουνό, στον παλιό Αβεσσαλό.
• 14η Σεπτέμβρη: Πάνω Σταυρός στα Παλιά Μιτάτα.
• 23η Σεπτέμβρη: Αγία Θέκλα στο Σκλαβογιάννη.
• 29η Οκτωβρίου: Αγία Αναστασία στα Πάνω Διποτάματα.
• 8η Νοεμβρίου: Των Ταξιαρχών στο Μοναστήρι.