Τα όνειρα ζωντανεύουν στις Κυκλάδες

Η Τήνος είναι το τρίτο σε μέγεθος νησί των Κυκλάδων μετά την Άνδρο και τη Νάξο. Ανήκει στις βόρειες Κυκλάδες και βρίσκεται νοτιοανατολικά της Άνδρου και βορειοδυτικά της Μυκόνου. Έχει έκταση 197 τ. χμ, αριθμεί 52 οικισμούς και οι κάτοικοι φτάνουν τους 9.701.

Στην πόλη της  Τήνου δεσπόζει ο μεγαλοπρεπής ναός της Παναγίας της Μεγαλόχαρης. Κοντά στην πόλη βρίσκονται τα παραδοσιακά χωριά Μουντάδος, Καρυά, Μπερδεμιάρος, Τριαντάρος, Δυό Χωριά, Αρνάδος, Μονή Κεχροβουνίου και οι παραλιακοί οικισμοί Σκυλαντάρο, Άγιος Σώστης, Άγιο Ιωάννης Πόρτο και Λυχναφτιά.

Tο Εξωμβούργου με έδρα τη Ξυνάρα περιλαμβάνει τους παραδοσιακούς οικισμούς Ξυνάρα, Λουτρά, Κρόκο, Σκλαβοχωριό, Αγάπη, Περάστρα, Κώμη, Κάτω Κλείσμα, Καρκάδο, Αετοφωλιά, Καλλονή, Καρδιανή, Υστέρνια, Σμαρδάκιτο, Ταραμπάδο, Κάμπο, Χατζηράδο, Κτικάδο, Τριπόταμο, Σμπεράδο, Τζάδο, Κέχρο, Μέση, Στενή, Φαλατάδο, Καθλικάρο, Μυρσίνη και Ποταμιά. Επίσης, τους παράλιους οικισμούς Υστερνίων, Βαθύ, Καρδιανής (Γιαννάκη), Αγίου Ρωμανού και Κολυμπήθρας.

Το χωριό του Πύργου είναι γνωστό για την σχολή καλών τεχνών και περιλαμβάνει τους παραδοσιακούς οικισμούς των Πλατειών, Βεναρδάδου, Πύργου, Μαρλά και Μαμάδου και τον παράλιο οικισμό του Πανόρμου.

Το ψηλότερο βουνό του νησιού είναι ο Τσικνιάς που βρίσκεται στα ανατολικά με 726 μ. ύψος. Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του νησιού είναι οι πολλοί και με αξιοθαύμαστη αρχιτεκτονική περιστεριώνες και τα 1200 εξωκλήσια του.

Οι κάτοικοι του νησιού ασχολούνται βασικά με την γεωργία, ναυτιλία, αλιεία και τον τουρισμό. Η οικονομία στηρίζεται βασικά στον θρησκευτικό τουρισμό αλλά και στον περιηγητικό τουρισμό που κατά τους θερινούς μήνες βρίσκεται σε υψηλό επίπεδο. Το νησί συνδέεται ακτοπλοϊκώς με τον Πειραιά και τη Ραφήνα.

Το όνομά της Τήνου, προελληνικό, συσχετίστηκε με τη φοινικική λέξη Ταννότη (= φίδι), αλλά ονομαζόταν και Οφιούσα (= γεμάτη φίδια) τα οποία εικάζεται  οτι εξολόθρεψε ο προστάτης της θεός Ποσειδώνας.

Πρώτοι κάτοικοι υπήρξαν οι Πελασγοί, μετέπειτα οι Ίωνες, οι Αθηναίοι, οι Μακεδόνες, οι Πτολεμαίοι, οι Ρωμαίοι. Οικιστικές εγκαταστάσεις εντοπίζονται στο νησί στην Νεολιθική εποχή και αργότερα στη Γεωμετρική και στην Αρχαϊκή.

Ιστορικό κέντρο του νησιού από τη γεωμετρική εποχή μέχρι τον 5ο π.Χ. αιώνα και από την εποχή των Γκιζών μέχρι την κατάληψη του από τους Τούρκους ήταν η ευρύτερη περιοχή του Ξώμπουργου. Ξώμπουργο oνομάζεται σήμερα το βραχώδες βουνό (υψόμετρο 540μ.) στο κέντρο του ανατολικού τμήματος της Τήνου, του οποίου το ανώτερο τμήμα είναι εκ φύσεως απρόσβλητο, γιατί είναι απόκρημνο από τις τρεις πλευρές. Εδώ ήταν κτισμένη η ακρόπολη, νότια από την οποία αναπτύχθηκε η γεωμετρική - αρχαϊκή καθώς και η κλασσική πόλη μέχρι τον 5ο π.Χ. αιώνα και αργότερα το ενετικό Burgo.

Το 480 π.Χ. λίγο πριν τη Ναυμαχία της Σαλαμίνας η τηνιακή τριήρης του Παναιτίου ενώνεται με τον ελληνικό στόλο και το πλήρωμα της μεταφέρει πληροφορίες  σχετικά με τα σχέδια των Περσών. Το όνομα της Τήνου αναγράφεται στον αφιερωτικό τρίποδα του Δελφικού Μαντείου.

Κατά τη Βυζαντινή περίοδο το νησί δέχτηκε αλλεπάλληλες επιθέσεις εκ μέρους των Σαρακηνών. Το 1204, μετά την άλωση της Πόλης από τους σταυροφόρους, περνάει στην κυριότητα των Βενετσιάνων, αρχικά ως κτήση της οικογένειας Γκίζη (1207 - 1390) και στη συνέχεια, ως το 1715, βρίσκεται υπό την άμεση διοίκηση της Δημοκρατίας του Αγίου Μάρκου. Η πολύχρονη παρουσία των Βενετών έπαιξε αποφασιστικό ρόλο στη διαμόρφωση του κοινωνικού, πολιτιστικού και πολιτικού χαρακτήρα της Τήνου. Την κατέστησε καταφύγιο των κατατρεγμένων Ελλήνων, εξασφαλίζοντας σταθερότητα και σχετική ασφάλεια. Επηρέασε την κοινωνική σύνθεση, με τη δημιουργία ενός ιδιότυπου φεουδαλισμού, την πολιτιστική και θρησκευτική κατάσταση (παρουσία καθολικού δόγματος).  

Το 1715 οι Τούρκοι καταλαμβάνουν το νησί αλλά η  παρουσία  θα είναι σχεδόν τυπική. Αξιοποιώντας την ευνοϊκή μεταχείριση, η Τήνος προάγεται θεαματικά. Αυτοδιοικείται, ακμάζει οικονομικά και αναπτύσσει το διαμετακομιστικό εμπόριο και τις χειροτεχνίες. Το νησί ουσιαστικά ήταν η οικονομική πρωτεύουσα των Κυκλάδων και είχε αποκληθεί "Μικρό Παρίσι". Η τέχνη της μαρμαρογλυπτικής ανθίζει, και η Τήνος αναδεικνύεται το μεγαλύτερο κέντρο στην Ελλάδα, με οικογένειες που καλλιεργούν κληρονομικά την τέχνη και περιοδεύουν ολόκληρο τον ελλαδικό χώρο, τη Μικρασία, τη Βαλκανική.  

Η περίοδος της Ρωσοκρατίας στην Τήνο ήταν σύντομη  (1770-1774), ωστόσο η επιρροή της αρχιτεκτονικής των εκκλησιών (ρυθμός Βασιλικής) είναι προφανής. Στις 31 Μαρτίου 1821, πρώτος ο Πύργος απ' όλες τις Κυκλάδες υψώνει τη σημαία της Επανάστασης στην Eξω Mεριά.  Στις 30 Ιανουαρίου 1823 βρέθηκε η θαυματουργή εικόνα της Μεγαλόχαρης, ύστερα από το θείο όραμα της Αγίας Πελαγίας.

Στις 15 Αυγούστου 1940 οι Ιταλοί τορπιλίζουν το καταδρομικό «Έλλη» στο λιμάνι της Τήνου, ανήμερα του πανηγυριού. Κατά τη διάρκεια της Ιταλικής και Γερμανικής κατοχής οι κάτοικοι υποφέρουν από πείνα. Η συμβολή του νησιού στην αντίσταση κατά των κατακτητών είναι μεγάλη. Η Τήνος σταδιακά καθιερώνεται ως πανελλήνιο θρησκευτικό κέντρο και η Μεγαλόχαρη Παναγία της Τήνου αποτελεί για την Ορθοδοξία σύμβολο της πίστης.

Αξίζουν την προσοχή σας:

• Ο Ιερός Ναός του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, σύμβολο της ελληνικής ορθοδοξίας.
• Η εκκλησία των Tαξιαρχών.
• Ο Άγιος Νικόλαος των Καθολικών.
• Η εκκλησία της Μαλαματένιας.
• Ο οικισμός του Πύργου.
• Η Καλλιτεχνική Σχολή στον Πύργο, Κοινότητα Πανόρμου.
• Η εκκλησία της Αγίας Αικατερίνης στον Κάμπο.
• Οι γρανιτένιοι όγκοι στο Βολάξ και στα Βολιακά.
• Ο αρχαιολογικός χώρος των Κιονίων (ναός του Ποσειδώνα).
• Ο Παραδοσιακός οικισμός του Μουντάδου.
• Ο Ναός της Ανάληψης του Χριστού στον Αρνάδο.
• Ο Ναός της Αγίας Τριάδος στο Φαλατάδο.
• Ο Ναός του Τίμιου Σταυρού στο Κτικάδο.
• Η Παναγία των Ροδαρίων στο χωριό Ξυνάρα.
• Το «Κέντρο Πίστη και Πολιτισμός» (το «παλάτι του Δεσπότη») στο χωριό Ξυνάρα.
• Ο οικισμός Υστερνίων, τόπος και κατοικία μαρμαρογλυπτών.
• Ο οικισμός Καρδιανή.
• Οι ενοριακοί ναοί των Γενεθλίων της Θεοτόκου και  των Αγίων Αναργύρων στα χωριά Πλατειά και Μαρλά αντίστοιχα.
• Οι Περιστεριώνες, (πάνω από 600 σε αριθμό), η πλειοψηφία των οποίων τοποθετούνται πίσω στον 18ο και 19ο αιώνα. Οι περισσότεροι από αυτούς είναι κτισμένοι στην κοιλάδα του χωριού Ταραμπάδος.
• Η Μονή της Κυράς Ξένης και το Κάτω Μοναστήρι όπου υπάρχουν ενδείξεις και ευρήματα από την προϊστορική εποχή (ένας θολωτός τάφος Μυκηναϊκών και ένας τάφος των Γεωμετρικών χρόνων).
• Η περιοχή της Ευαγγελιστρίας και του Γραμματικού όπου βρέθηκε επιγραφή του 4ου αιώνα π. Χ., η οποία αναφέρει ένα Ιερό της Γης. Εκεί, όπως διαπιστώθηκε, υπήρχε οικισμός από τα Ρωμαϊκά χρόνια.
• Η Βιοτεχνική Σχολή η οποία λειτουργεί από το 1898 με σκοπό την εκμάθηση της υφαντικής τέχνης. Ιδρύθηκε από τους Νικόλαο και Ελένη Ζαρίφη και το Ιερό Ίδρυμα Ευαγγελιστρίας. Οι μαθητές πρέπει να είναι Τήνιοι και φοιτούν δωρεάν. Στεγάζεται σε ιδιόκτητους χώρους στο άνω τμήμα της οδού Ευαγγελιστρίας και ανήκει στο Σύλλογο Κυριών «Ο Ευαγγελισμός». Παραπλεύρως της αίθουσας με τους αργαλειούς λειτουργεί εκθετήριο, όπου πωλούνται διάφορα αξιόλογα είδη υφαντικής τέχνης, που παράγονται στη Σχολή (τηλ. 22830 22894).
• Η Ιερατική Σχολή η οποία λειτουργεί από το 1966, στο άνω άκρο της Λεωφόρου Μεγαλόχαρης έναντι του Ιερού Ιδρύματος. Οι μαθητές φοιτούν, διαμένουν και σιτίζονται στη Σχολή ως υπότροφοι του κράτους. Οι εκατοντάδες απόφοιτοί της έχουν επανδρώσει ιερούς ναούς σε όλη τη χώρα (τηλ. 22830 22198).

Μουσεία:

• Το Αρχαιολογικό Μουσείο Τήνου στην Χώρα της Τήνου.
• Το Σκευοφυλάκιο. Στον προαύλιο χώρο του Ναού της Ευαγγελίστριας Τήνου.
• Το Μουσείο Κώστα Τσόκλη στον Κάμπο της Τήνου.
• Το Μουσείο Τηνίων Καλλιτεχνών. Στον προαύλιο χώρο του Ναού της Ευαγγελίστριας Τήνου.
• Το Μουσείο Αντωνίου Σώχου. Στον προαύλιο χώρο του Ναού της Ευαγγελίστριας Τήνου.
• Η Έκθεση Εκκλησιαστικών Εικόνων και Κειμηλίων. Στον προαύλιο χώρο του Ναού της Ευαγγελίστριας Τήνου.
• Η Θεομητορική Έκθεση. Στον προαύλιο χώρο του Ναού της Ευαγγελίστριας Τήνου.
• Η Πινακοθήκη (δωρεά Αθ. Παπαδοπούλου). Στον προαύλιο χώρο του Ναού της Ευαγγελίστριας Τήνου.
• Το Μαυσωλείο της Έλλης. Στον προαύλιο χώρο του Ναού της Ευαγγελίστριας Τήνου.
• Το Μουσείο Εκκλησιαστικών Κειμηλίων Καθολικής Αρχιεπισκοπής στο χωριό Ξυνάρα.
• Το Μουσείο της Γυναικείας Μονής Κεχροβουνίου με παλιές εικόνες (18ο και 19ο αιώνα), όπως επίσης χώρος έκθεσης των χειροποίητων αντικειμένων που δημιουργούν οι καλόγριες.
• Το Εκκλησιαστικό Μουσείο στο χωριό Αρνάδος.
• Το Μουσείο Γεωργικών Εργαλείων στη Μονή Αγίου Φραγκίσκου στο χωριό Μέση.
• Το Αγροτικό Μουσείο στη Μονή Ιησουιτών στο χωριό Λουτρά.
• Το Μουσείο Υστερνιωτών Καλλιτεχνών στο χωριό Υστέρνια.
• Το Μουσείο Γιαννούλη Χαλεπά στο χωριό Πύργος.
• Το Μουσείο Πανορμιτών Καλλιτεχνών στο χωριό Πύργος.
• Το Μουσείο Μαρμαροτεχνίας στο χωριό Πύργος.
• Το Μουσείο Λαϊκής Τέχνης στη Μονή Αγίας Τριάδας της Γύρλας.
• Το Λαογραφικό Μουσείο Λουτρών στη Μονή Ουρσουλινών στο χωριό Λουτρά.
• Το Λαογραφικό Μουσείο Μονής Ιησουιτών στο χωριό Λουτρά.
• Το Λαογραφικό Μουσείο στο χωριό Στενή.
• Το Λαογραφικό Μουσείο στο χωριό Βωλάξ.
• Το Λαογραφικό Μουσείο στο χωριό Φαλατάδος.
• Το Λαογραφικό Μουσείο στο χωριό Καρυά.

Νησί που διατηρεί σε μεγάλο βαθμό τον παραδοσιακό χαρακτήρα του, με τα πανηγύρια και τα έθιμά του όπου όλα τα σπίτια «ανοίγουν» και «φιλεύουν» τους περαστικούς.

Τα πιο χαρακτηριστικά Πανηγύρια:

• Το Πανηγύρι στη Βουρνιώτισσα (24 Σεπτεμβρίου)
• Το Πανηγύρι στην Αγία Βαρβάρα στο Σμόβωλο (4 Δεκεμβρίου)
• Το Πανηγύρι στον Τριπόταμο (ανήμερα Χριστουγέννων)
• Το Πανηγύρι στον Κτικάδο (Δευτέρα του Πάσχα)
• Το Πανηγύρι στη Λακκωτιανή Ιστερνίων (Κυριακή του Θωμά)
• Το Πανηγύρι στην Παναγιά στο Βρυσί (Πρωτομαγιά)
• Το Πανηγύρι στην Αγία Παρασκευή στην Καραμπούσα (26 Ιουλίου)
• Το Πανηγύρι στην Κυρά Ξένη (23 Αυγούστου)

Οι Μεγάλες Γιορτές της Τήνου:

• Το πανηγύρι Ευρέσεως της Αγίας Εικόνας της Παναγίας (30 Ιανουαρίου): Η "Μεγάλη Ημέρα" του νησιού. Ο εορτασμός ξεκινά την παραμονή με τον εσπερινό που τελείται στον ναό της Ευρέσεως όπου μεταφέρεται η θαυματουργή Εικόνα. Την επόμενη το πρωί τελείται Θεία Λειτουργία στον κεντρικό ναό, μετά το πέρας της οποίας γίνεται κατάθεση στεφάνου στην Προτομή του Επισκόπου Γαβριήλ. Το απόγευμα, στις 2.30 μμ - είναι η ακριβής ώρα της Ευρέσεως - η Αγία Εικόνα λιτανεύεται ανά την πόλη ακολουθώντας την ίδια πορεία που ακολούθησαν οι κάτοικοι την 30η Ιανουαρίου του 1823. Μετά την επιστροφή της Αγίας Εικόνας στον Ιερό Ναό γίνεται επιμνημόσυνη δέηση και κατάθεση στεφάνου στους τάφους των κτητόρων στο προαύλιο της Εκκλησίας και σύντομος απολογισμός του έργου της Επιτροπής του Ιερού Ιδρύματος Ευαγγελιστρίας Τήνου κατά το χρόνο που πέρασε. Το βράδυ γίνεται η γνωστή και πολύ θεαματική λαμπαδοφορία (γνωστή ως «τα φαναράκια»), από τους μαθητές όλων των σχολείων και πλήθος κόσμου - σε ανάμνηση του γεγονότος της Ευρέσεως της Εικόνας, τότε που πλήθος πιστών που έμαθαν το χαρμόσυνο νέο, κατέβηκε από τα χωριά στην πόλη κρατώντας αναμμένα κλεφτοφάναρα και διέσχισε τους κεντρικούς δρόμους της πόλης καταλήγοντας στην πλατεία Παντανάσσης, σε κεντρικό σημείο της Παραλίας. Ο εορτασμός τελειώνει με την καθιερωμένη δεξίωση του Δήμου Τήνου σε ξενοδοχείο της πόλης.
• Διήμερο Εκδηλώσεων (1 και 2 Φεβρουαρίου): Διήμερο θρησκευτικών και κοινωνικών εκδηλώσεων προς τιμήν της Παναγίας της Μεγαλόχαρης (Υπαπαντής) και του Αγίου Συμεών, στο χωριό Κτικάδος, όπου γιορτάζει ο ενοριακός Ναός της Ορθόδοξης κοινότητας. Διατηρούνται έθιμα καθαρά τοπικού χαρακτήρα.
• Εορτή του Ευαγγελισμού (25 Μαρτίου): Πανηγυρίζει ο Ιερός Ναός της Ευαγγελιστρίας (Μεγαλόχαρης) Τήνου. Τελούνται λιτανείες και άλλες θρησκευτικές τελετές συνδυαζόμενες με πατριωτικές λόγω της Εθνικής Επετείου. Στη Χώρα, μετά την λιτάνευση της εικόνας (γύρω στις 12:00 π.μ. γίνεται επίδειξη παραδοσιακών νησιωτικών χορών στην παραλία και ακολουθεί κέρασμα με τοπικά γλυκά και ρακί. Υπάρχει, τέλος, χορός και διασκέδαση για τους παρευρισκόμενους.  
• Πρωτομαγιά: Η εργατική πρωτομαγιά γιορτάζεται στο "Σκλαβοχωριό" με ψήσιμο αρνιού. Εδώ, στρώνονται τραπέζια προσφέρονται φαγητό αλλά και χορός και τραγούδι για όλους τους παρευρισκομένους. Τη γιορτή διοργανώνει ο Σύλλογος του χωριού συμμετέχουν όλοι οι κάτοικοι, οι οποίοι εμπλουτίζουν το γεύμα με μεζέδες σπιτικούς, γλυκά, ρακί κ.λ.π.
• Πανηγύρι της Παναγίας της Βρυσιώτισσας (1η Κυριακή του Μαίου): Στο προσκύνημα της Καθολικής Μονής της  Παναγίας της Βρυσιώτισσας τελείται υπαίθρια Θεία Λειτουργία. Προηγείται η μεταφορά της εικόνας από την εκκλησία του χωριού Ταραμπάδος, με λιτανεία κατά την οποία ψάλλουν οι πιστοί ύμνους προς τιμήν της Παναγίας και απαγγέλλεται το άγιο Ροδάριο. Μετά τη Θεία Λειτουργία ακολουθεί ο αγιασμός των οχημάτων, τα οποία παρατάσσονται αριστερά και δεξιά του αυτοκινητόδρομου.
• Εορτή του Ναού της Μυρσίνης (2η Κυριακή Μαίου): Γιορτάζει ο ενοριακός Ναός του χωριού της Μυρσίνης. Μετά τη Θεία Λειτουργία, ακολουθεί κέρασμα στα σπίτια του χωριού που αποτελείται από τοπικούς μεζέδες και γλυκίσματα. Οι οικοδέσποινες του χωριού φημίζονται για την ποικιλία των εδεσμάτων που προσφέρουν σε όλους τους παρευρισκόμενους, επιβεβαιώνοντας την εξαιρετική φήμη της φιλοξενίας τους.
• Το Πανηγύρι της Αγίας Πελαγίας (23 Ιουλίου): Ίσως το πιο εντυπωσιακό πανηγύρι μετά την Εύρεση της Αγίας Εικόνας. Την ημέρα εκείνη μεταφέρεται η Αγία Εικόνα στο Μοναστήρι του Κεχροβουνίου και οι πιστοί και επισκέπτες φιλοξενούνται από τις μοναχές. Το βράδυ, με τη συμμετοχή πλήθους κόσμου, γίνεται με πεζοπορία η επιστροφή της Αγίας Εικόνας σε απόσταση 8 χλμ περίπου. Η πομπή προσφέρει ένα μοναδικό θέαμα.
• Η Εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου (15  Αυγούστου): Ο εορτασμός της Κοιμήσεως ξεκινά την παραμονή με πανηγυρικό εσπερινό. Το επόμενο πρωί, μετά τον όρθρο και την πανηγυρική Θεία Λειτουργία, γίνεται λιτανεία της θαυματουργού Εικόνας, στην οποία παρευρίσκονται επίσημοι, οι αρχές και οι φορείς του νησιού, άγημα του Πολεμικού Ναυτικού, καθώς και πλήθος πιστών. Τη λιτανεία συνοδεύουν με τη μουσική τους οι μπάντες του Ναυτικού και του Ιερού Ιδρύματος. Γίνεται επίσης, κατάθεση στεφάνου από τον Αρχηγό του Στόλου, στο Μαυσωλείο του Πολεμικού «Έλλη» το απόγευμα της 14ης Αυγούστου ενώ στις 9.30 της επομένης λαμβάνει χώρα ρίψη στεφάνου στον υγρό τάφο της «Έλλης» από εκπρόσωπο της Κυβέρνησης.
• Εορτή της Υψώσεως του Σταυρού (14 Σεπτεμβρίου): Πανηγυρίζει ο καθολικός ενοριακός Ναός του χωριού Κτικάδο και το εκκλησάκι στο παλιό λιμάνι της Τήνου.

Έθιμα:

• Το έθιμο «του Κάβου», γιορτάζεται τα Χριστούγεννα στον Τριπόταμο με στοιχεία πρωτοχριστιανικά, μεσαιωνικά και αγιορείτικα.
• Την Τσικνοπέμπτη το χωριό Τριαντάρος, αναβιώνει το έθιμο του Αποκριάτικου χορού και το Αλφαβητάρι της Αγάπης όπως λέγεται. Σχηματίζεται ένας κύκλος από χορευτές οι οποίοι εκ περιτροπής τραγουδούν στίχους περιπαιχτικούς συνήθως ακολουθώντας τη σειρά της αλφαβήτου κατά το πρώτο γράμμα κάθε στίχου. Παλαιότερα το έθιμο πραγματοποιούνταν στα φιλικά σπίτια. Σήμερα πραγματοποιείται στο καφενείο του χωριού. Συνοδεύεται από κεράσματα με ντόπιους μεζέδες και γλυκά.
• Το Καρναβάλι στο χωριό Φαλατάδος (τελευταία Κυριακή της Αποκριάς), με διαφορετικό θέμα κάθε χρονιά. Προσφέρονται μεζέδες και όλοι ο παρευρισκόμενοι χορεύουν με τη συνοδεία τοπικών παραδοσιακών οργάνων (τσαμπούνα, βιολί, κιθάρα). Στο χωριό Αγάπη, γιορτάζουν το "Μακαρονά". Πρόκειται για ομοίωμα ανθρώπου (από άχυρο), το οποίο περιφέρουν στους δρόμους του χωριού μοιρολογώντας τον, για να τον κάψουν τελικά στην πλατεία του χωριού. Οι κάτοικοι του χωριού και οι επισκέπτες συγκεντρώνονται στην ενοριακή αίθουσα μετά αυτή την "τελετή", για να φάνε την παραδοσιακή μακαρονάδα.