Οικισμός της Παροικιάς - Παλιά Αγορά: Η Παροικιά, κτισμένη στο μέσον περίπου της δυτικής ακτής της Πάρου, γύρω από έναν μεγάλο και ασφαλή κόλπο. Είναι η πρωτεύουσα του νησιού, το διοικητικό και οικονομικό κέντρο, το επιβατηγό και εμπορικό λιμάνι. Για το σημερινό της όνομα θα ανατρέξουμε στην περίοδο του βυζαντίου, την εποχή που ο ναός της Εκατονταπυλιανής είχε «κολίγους» (πάροικους) πολλούς κατοίκους του νησιού. Οι πάροικοι εγκαταστάθηκαν στην παλιά πόλη που σιγά - σιγά μετονομάστηκε από Πάρος σε Παροικιά. Η Παροικιά είναι μία σύγχρονη πολιτεία με υπηρεσίες που καλύπτουν όλες τις ανάγκες του σύγχρονου ταξιδιώτη. Εδώ λειτουργούν υποκαταστήματα των περισσότερων τραπεζών, ταχυδρομείο, κέντρο υγείας, internet cafe, τουριστικά γραφεία και γραφεία ενοικίασης αυτοκινήτων. Δεκάδες ξενοδοχεία, ενοικιαζόμενα δωμάτια και camping (Λιβάδια, Κριός, Παρασπόρος), δίνουν στον επισκέπτη την δυνατότητα να επιλέξει το κατάλυμα που του ταιριάζει. Σε κάθε βήμα συναντάμε ταβέρνες, μεζεδοπωλεία και εστιατόρια που σερβίρουν νόστιμα πιάτα, στα δρομάκια γύρω από το Κάστρο («Παλιά Αγορά») και στον παραλιακό δρόμο συγκεντρώνονται μαγαζιά κάθε είδους.
Ναός Εκατονταπυλιανής: Το στολίδι της Πάρου είναι ο ναός της Παναγίας της Εκατονταπυλιανής, ένα από τα σημαντικότερα παλαιοχριστιανικά μνημεία της Ελλάδας. Βρίσκεται στο Β.Α. τμήμα της Παροικιάς, σε μικρή απόσταση από το λιμάνι. Οικοδομήθηκε τον 4ο αιώνα. Η Αγία Ελένη, μητέρα του Μεγάλου Κωνσταντίνου, πηγαίνοντας στους Άγιους Τόπους με σκοπό να βρει τον Τίμιο Σταυρό, σταμάτησε με το πλοίο της στη Πάρο. Προσεύχεται και κάνει τάμα να βρει τον Τίμιο Σταυρό να κτίσει στη θέση αυτή ένα μεγάλο ναό. Η προσευχή της εισακούστηκε, η Αγία Ελένη βρήκε τον Σταυρό και πραγματοποίησε την υπόσχεσή της. Σύμφωνα με άλλη παράδοση, τον ναό οικοδόμησε ο Μεγάλος Κωνσταντίνος με εντολή της μητέρας του. Αρχικά ήταν μία σταυροειδής βασιλική που καταστράφηκε πιθανώς από πυρκαγιά. Την εποχή του Ιουστινιανού ανακατασκευάστηκε. Τον ναό της Εκατονταπυλιανής έκτισε ο μαθητής του Πρωτομάστορα που έκτισε την Αγία Σοφία της Κωνσταντινούπολης. Κατά τις περιόδους της Φραγκοκρατίας και της Τουρκοκρατίας υπέστη καταστροφές και λεηλασίες με αποκορύφωμα την καταστροφή του από τους σεισμούς του 1773. Το 1959 άρχισε η αποκατάσταση της Εκατονταπυλιανής, η οποία σήμερα έχει την αρχική μορφή της, δηλαδή σταυροειδής βασιλική με τρούλο. Στη νότια πλευρά του ναού, βρίσκεται το βαπτιστήριο του 4ου αιώνα, το αρχαιότερο και καλύτερα διατηρημένο σε όλη την ορθόδοξη Ανατολή.
Βυζαντινό Μουσείο Εκατονταπυλιανής: Εκτίθενται κυρίως εικόνες, στο μικρό παρεκκλήσι ξυλόγλυπτα και στην τρίτη αίθουσα άμφια, πόρπες, άλλα εκκλησιαστικά κειμήλια και ο ξυλόγλυπτος επιτάφιος της Εκατονταπυλιανής. Στις δύο μικρότερες αίθουσες, σε ειδικές προθήκες, εκτίθενται και λίγα έργα αργυροχοΐας. Τα υπόλοιπα κειμήλια της συλλογής φυλάσσονται σε ένα κελλί του συγκροτήματος.
Αρχαιολογικό Μουσείο Πάρου: Δίπλα στο Γυμνάσιο της Παροικιάς, βρίσκεται το Αρχαιολογικό Μουσείο της Πάρου. Εδώ εκτίθενται νεολιθικά ευρήματα από τον προϊστορικό οικισμό στο νησάκι Σάλιαγκο, όπως το μαρμάρινο ειδώλιο της "Χοντρής Κυρίας" και θαυμάσια πήλινα αγγεία. Ένα από τα αριστουργήματα του Μουσείου της Πάρου, είναι το άγαλμα Νίκης (5ου π.Χ. αι.), το οποίο παριστάνει μία γυναικεία φτερωτή μορφή. Ένα δεύτερο έργο είναι το άγαλμα της Γοργούς του 6ου π.Χ. αι. Από τα υπόλοιπα γλυπτά του μουσείου ξεχωρίζουν το κολοσσιαίων διαστάσεων άγαλμα της θεάς Άρτεμης (3,7 μ.) στο Δήλιο, το καθιστό άγαλμα γυναικείας θεότητας καθώς και το κάτω μέρος μεγάλου αγάλματος της Αθηνάς, όλα του 5ου π.Χ. αιώνα. Στο αρχαιολογικό μουσείο της Πάρου φιλοξενείται ένα από τα σημαντικότερα μνημεία της ελληνικής ιστορίας, το "Πάριο Χρονικό". Το Πάριο Χρονικό είναι μαρμάρινη επιγραφή, που χαράχτηκε στα μέσα του 3ου π.Χ. αιώνα και περιλαμβάνει σε 134 στίχους χρονολογικές αναφορές που καλύπτουν περίοδο 1.318 χρόνων (1528 π.Χ -263 π.Χ.). Το μεγαλύτερο τμήμα του βρίσκεται σήμερα στο μουσείο της Οξφόρδης.
Το Κάστρο: Το έκτισε ο δούκας της Νάξου Μάρκος Σανούδος τον 13ο αιώνα. Στη περιήγησή μας σε αυτό θα συναντήσουμε μικρά εκκλησάκια, πολλά από αυτά ενσωματωμένα στα τείχη, όπως η Παναγία του Σταυρού (1514), η Αγία Άννα, ο Άγιος Μάρκος, ο Άγιος Στυλιανός και ο εκπληκτικός σε αρχιτεκτονική ναός του Αγίου Κωνσταντίνου με στεγασμένο προαύλιο και καταπληκτική θέα προς την θάλασσα, ένας από τους ωραιότερους στο Αιγαίο.
Το Αρχαίο Νεκροταφείο: Κατά τις πρόσφατες ανασκαφές (1983) ήρθε στο φως, ένα σπουδαίο νεκροταφείο που χρονολογείται από το τέλος του 8ου π.Χ. μέχρι τις αρχές του 3ο μ.Χ. αιώνα. Το νεκροταφείο βρέθηκε κοντά στο λιμάνι της Παροικιάς, επάνω στον παραλιακό δρόμο. Περιλαμβάνει τάφους από διάφορες εποχές. Στο εκθετήριο που λειτουργεί δίπλα στο νεκροταφείο, ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει τα ενδιαφέροντα ευρήματα καθώς και φωτογραφίες από παλαιότερες και πρόσφατες ανασκαφές.
Ασκληπιο: Ο νότιος παραλιακός δρόμος οδηγεί στον λόφο της Αγίας Άννας όπου αποκαλύφθηκε ένας χώρος λατρείας του θεού της Ιατρικής Ασκληπιού. Πρόκειται για οικοδόμημα του 4ου π.Χ. αιώνα. Ο ναός ήταν υπαίθριος, κτισμένος γύρω από μία πηγή. Στην ίδια περιοχή, σώζονται κάποια ίχνη από αρχαίο ναό αφιερωμένο στον Πύθιο Απόλλωνα.
Ανθέμιον: Δημιούργημα της ευαισθησίας και της αγάπης για τα πολιτιστικά στοιχεία που έχουν σχέση με την Πάρο και κατ' επέκταση τις Κυκλάδες και το Αιγαίο, ορισμένων ανθρώπων, οι οποίοι έκαναν αυτή την ευαισθησία, σκοπό ζωής, μόχθο και απόλαυση. Σε κάθε καλαίσθητο και ευρύχωρο κτίριο, με θαυμάσιους υπαίθριους χώρους όπου παντού είναι έντονη η Κυκλαδική αρχιτεκτονική εκτίθενται λαογραφικές και διάφορες άλλες συλλογές, οι οποίες με την πάροδο του χρόνου εμπλουτίζονται με νέα στοιχεία. Πλούσια βιβλιοθήκη η οποία περιλαμβάνει πέντε χιλιάδες βιβλία, περιοδικά, έντυπα, που αντιπροσωπεύουν στο μεγαλύτερο μέρος τους, συγγραφείς που κατάγονται ή ζουν στην Πάρο, ή (κυρίως) οποιαδήποτε έκδοση αναφέρει πληροφορίες για την Πάρο και την Αντίπαρο για τις Κυκλάδες γενικότερα, χωρίς να παραβλέπονται τα βιβλία γενικότερου ενδιαφέροντος.
Δήλιο: Βόρεια του κόλπου της Παροικιάς, σε ψηλό λόφο απέναντι από την Δήλο, ιδρύεται στις αρχές του 5ου π.Χ. αιώνα ένα ιερό λατρείας του Απόλλωνα του Δήλιου. Αποτελείται από ένα περίβολο με βωμό, ένα ναό της Αρτέμιδας, αδελφής του Απόλλωνα και ένα μικρό χώρο για συμπόσια. Στην περιοχή του Δηλίου βρέθηκε κυκλαδικό νεκροταφείο (3η χιλιετία π.Χ.).
Βυζαντινό Μουσείο Νάουσας: Στεγάζεται στη μονή του Αγίου Αθανασίου (17ου αιώνα) που βρίσκεται στη δυτική είσοδο της Νάουσας. Φιλοξενεί πάνω από εκατό βυζαντινές και μεταβυζαντινές εικόνες (από τον 15ο ως τον 19ο αι.), πολλές από τις οποίες είναι έργα Παριανών αγιογράφων.
Λαογραφικό Μουσείο Νάουσας: Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει το Λαογραφικό Μουσείο καθώς και η λαογραφική συλλογή όπου παρουσιάζονται παραδοσιακές φορεσιές από διάφορα μέρη της Ελλάδας.
Ενετικό Κάστρο Νάουσας: Το θαλασσοδαρμένο βενετσιάνικο Κάστρο που κλείνει από βορρά το λιμάνι της Νάουσας, είναι έργο της δυναστείας των Σομμαρίπα (15ος αιώνας) και αποτελεί ένα ιδιότυπο οχυρωματικό έργο.
Λαογραφικό Μουσείο Μάρπησσας: Πριν από πέντε χρόνια, σε συνεργασία με την κοινότητα Μάρπησσας, ο Σύλλογος Γυναικών της περιοχής ξεκίνησε την υλοποίηση ενός λαογραφικού μουσείου, που παρουσιάζει το παραδοσιακό νησιώτικο σπίτι, τόσο από αρχιτεκτονικής άποψης όσο και από πλευράς διακόσμησης και επίπλωσης. Το Λαογραφικό Μουσείο Μάρπησσας λειτουργεί από τον Οκτώβριο μέχρι το τέλος Μαΐου κάθε Κυριακή, ενώ από τον Ιούνιο έως τον Σεπτέμβριο είναι ανοιχτό σε καθημερινή βάση. Το μουσείο δέχεται πλήθος επισκέψεων από ντόπιους, τουρίστες αλλά και από μαθητές για εκπαιδευτικούς λόγους.
Λόφος Κεφάλου: Ανατολικά της Μάρπησσας υψώνεται ο λόφος του Κεφάλου με το μοναστήρι του Αγίου Αντωνίου (17ος αι.) στην κορυφή. Η ανάβαση από την Μάρπησσα στο μοναστήρι του Αγίου Αντωνίου (περίπου μισή ώρα) είναι μία από τις πιο ενδιαφέρουσες πεζοπορίες που προσφέρει η Πάρος. Η μονή είναι ανοιχτή μόνο τις πρωινές ώρες, τους καλοκαιρινούς μήνες.
Κυκλαδική Λαογραφία: Βρίσκεται στην Αλυκή της Πάρου, κοντά στο αεροδρόμιο, στο κτήμα "Σκορπιός". Η Κυκλαδίτικη Λαογραφία του Μπενέτου Σκιαδά είναι ένα από τα πιο αξιόλογα μουσεία στην Ελλάδα. Η ιστορία των Κυκλάδων φιλοτεχνημένη σε μεγάλες μινιατούρες πλοίων και σημαντικών κτιρίων με απαράμιλλη τέχνη και μαστοριά.
Πεταλούδες: Στο δρόμο που συνδέει την Παροικιά με την Αλυκή, σε απόσταση 5 χλμ. περίπου από την Παροικιά, μία διακλάδωση οδηγεί στην τοποθεσία Ψυχοπιανά, όπου βρίσκεται το μοναστήρι του «Χριστού στο Δάσος». Λίγο δυτικότερα συναντάμε την κοιλάδα με τις Πεταλούδες, έναν από τους σπουδαιότερους βιότοπους στην Ελλάδα.
Λαικό Μουσείο Πολιτισμού του Αιγαίου: Βρίσκεται στις εγκαταστάσεις του Lefkes Village. Προσεγγίζοντας τον Λαϊκό Πολιτισμό του Αιγαίου, μέσα από τα εκθέματα της καθημερινής ζωής και των παραδοσιακών επαγγελμάτων, ανακαλύπτουμε ένα κόσμο που σε δύσκολες συνθήκες κατόρθωσε να ζει σε αρμονία με το περιβάλλον του, σεβόμενος την φύση και τον άνθρωπο. Στον χώρο του Μουσείου παρουσιάζονται κάθε χρόνο σχετικές θεματικές φωτογραφικές εκθέσεις ενώ μία πλούσια βιβλιοθήκη και ένα αρχείο με dvd Video συμπληρώνουν την βουτιά στον λαϊκό Πολιτισμό του Αρχιπελάγους.
Λατομεία: Ο δρόμος που ενώνει την Παροικιά με τις Λεύκες συναντάει το Μαράθι, έναν όμορφο οικισμό. Στα ανατολικά του οικισμού, συναντάμε τα αρχαία λατομεία μαρμάρου από όπου έβγαινε το περίφημο παριανό μάρμαρο, πηγή πλούτου για το νησί σε όλες τις περιόδους της ιστορίας. Κύριο χαρακτηριστικό του παριανού μαρμάρου είναι η καθαρότητα και η διαύγειά του. Στο μάρμαρο της Πάρου έδωσαν μορφή διάσημοι γλύπτες όπως ο Φειδίας, ο Αγοράκριτος, ο Πραξιτέλης, ο Σκόπας. Από το κατάλευκο αυτό μάρμαρο δημιουργήθηκαν τα αριστουργήματα της αρχαιότητας: η Αφροδίτη της Μήλου, ο Ερμής του Πραξιτέλη, οι Κόρες της Ακρόπολης, η Νίκη της Δήλου, ο ναός του Απόλλωνα και ο θησαυρός των Σίφνιων στους Δελφούς, ο ναός του Δία στην Ολυμπία, ο ναός του Απόλλωνα στην Δήλο. Ονομαζόταν «λυχνίτης» γιατί εξορυσσόταν από βαθιές στοές κάτω από το φως των λύχνων. Σήμερα είναι δυνατή η επίσκεψη από δύο εισόδους. Η λειτουργία των λατομείων σταμάτησε στα τέλη του 19ου αιώνα.